مقایسه نحوه مواجهه افراد با موقعیت‌های اخلاقی در فضای مجازی و دنیای واقعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد روان‌شناسی عمومی دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 استاد گروه روان‌شناسی دانشکده روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی

3 استادیار روان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران

4 دانشجوی دکترای روان‌شناسی بالینی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف از مطالعه حاضر بررسی تفاوت‌های محتمل هنگام مواجهه با موقعیت‌‌های اخلاقی در فضای مجازی در مقایسه با دنیای واقعی است.
جامعه آماری این پژوهش را کلیه کاربران بزرگسال فضای مجازی در ایران تشکیل می‌دهند. حجم نمونه مورد نظر شامل 365 نفر است که از طریق نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده‌اند. به‌منظور این مقایسه، طراحی 16 سناریوی کوتاه داستانی (4 جفت جنسیتی و 4 جفت مشترک) توسط پژوهشگر به شکلی صورت گرفت که هر جفت سناریو موضوع خاصی در حوزه اخلاق روابط را، یک بار در فضای مجازی و بار دیگر در دنیای واقعی می‌سنجد.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند دراغلب موضوعات اخلاقی مطرح‌شده ـ برای مثال خیانت، دزدی، حریم خصوصی و موارد دیگر ـ تفاوت معناداری میان نحوه مواجهه و قضاوت اخلاقی افراد در دو فضای مجازی و واقعی به‌چشم می‌خورد. میزان این تفاوت با توجه به نوع موضوع اخلاقی دچار تغییر شده ولی جز در پاره‌ای موارد جزئی تحت تأثیر متغیرهای فردی قرار نمی‌گیرد.
می‌توان گفت به‌دلیل برخی ویژگی‌های فضای مجازی مثل گمنامی، برون‌رفت از حیطه کنترل بیرونی و موارد دیگر، افراد در فضای مجازی به شکلی سهل‌گیرانه‌تر با موضوعات اخلاقی مواجه شده و پایین‌تر از سطح استانداردهای اخلاقیِ معمول خود رفتار می‌کنند.

کلیدواژه‌ها