رابطه علم و فنّاوری از منظر سیاست‌گذاری، آموزش مهندسی و حوزه عمومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

2 دانشیار سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران

چکیده

علم و فنّاوری در جهان امروز دارای نقشی کلیدی در اکثر حوزه‌هاست. این نقش به‌ویژه در سه حوزه سیاست‌گذاری، آموزش مهندسی و فضای عمومی از اهمیت بسیار برخوردار است. از این‌رو چیستی و چگونگی رابطه بین آنها اهمیت فراوانی دارد. در باور عمومی غالب رابطه این دو بدین‌صورت تعریف می‌شود که فنّاوری همان علم کاربردی است. هدف ما در این نوشته بررسی و نقد این باور از طریق استدلالات نظری و تجربی است. نشان داده می‌شود که این خوانش از رابطه علم و فنّاوری درست و دقیق نیست و نیازمند بازبینی و بازتعریف است. در انتها نیز پیشنهادهایی برای حالات بدیل رابطه بین علم و فنّاوری مطرح می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


1. آیدی، دن. (1377). هنر و فنّاوری؛ فلسفه پدیدارشناختی هایدگر درباره فنّاوری. شاپور اعتماد. در: فلسفه تکنولوژی. تهران: نشر مرکز.
2. ذاکرصالحی، غلامرضا و امین ذاکرصالحی. (1388). تحلیل محتوای پیش‌نویس نقشه جامع علمی کشور و پیشنهاد الگوی ارزیابی آن. سیاست علم و فنّاوری. سال دوم. شماره 2. تابستان.
3. زیباکلام، سعید و مهدی احمدی. (1390). رابطه علم و فنّاوری: طرح و نقد الگوی «فنّاوری به‌مثابه علم کاربردی». سیاست علم و فنّاوری. سال سوم. شماره 4. تابستان.
4. فایرابند، پل. (1375). افسانه‌های پریان: علیه روش و نتایج؛ دیدگاه‌ها و برهان‌ها. شاپوراعتماد. تهران: نشر مرکز.
5. فینبرگ، آندرو. (1393). ‌هایدگر، مارکوزه و فلسفه تکنولوژی. میثم عالیپور. http://www.sfu.ca/…rcuse,PhilosophyofTech_farsi.pdf
6. قانعی‌راد، سیدمحمدامین و ابوالفضل مرشدی. (1390). پیمایش فهم عمومی از علم و فنّاوری: مطالعه موردی شهروندان تهرانی. سیاست علم و فنّاوری. سال سوم. شماره 3. بهار.
7. واعظ‌زاده، صادق. (1389). مقدمه‌ای بر تعیین سیاست‌ها و راهبر‌های ملی علم و فنّاوری. نخستین کنفرانس توسعه و ترویج استاندارد.
8. هابرماس، یورگن. (1373). علم و فنّاوری در مقام ایدئولوژی. سیدعلی مرتضویان. ارغنون. شماره 1.
9. ‌هایدگر، مارتین. (1377). پرسش از فنّاوری. شاپور اعتماد. فلسفه تکنولوژی. تهران: نشر مرکز.
10. هابرماس، یورگن. (1388). فنّاوری و جهان‌زیست اجتماعی. حسین علی نوذری. ماهنامه اطلاعات حکمت و معرفت. شماره 43.
11. Boon, M. (2009). Instruments in Science and Technology. In: Edited by J. K. B. Olsen; S. A. Pedersen & V. F. Hendricks. A Companion to the Philosophy of Technology. Blackwell Publishing Ltd.
12. Bucciarelli, L. L. (2009). Engineering Science. In: Edited by J. K. B. Olsen; S. A. Pedersen & V. F. Hendricks. A Companion to the Philosophy of Technology. Blackwell Publishing Ltd.
13. De Vries, M. J. (1996). Technology Education: Beyond the “Technology is Applied Science” Paradigm. Journal of Technology Education. Vol. 8. N. 1. 1-6.
14. Ihde, D. (2009). Technology and Science. In: Edited by J. K. B. Olsen; S. A. Pedersen & V. F. Hendricks. A Companion to the Philosophy of Technology. Blackwell Publishing Ltd.
15. Meijers, A. W. & M. J. De Vrie. (2009). Technological Knowledge In: Edited by J. K. B. Olsen; S. A. Pedersen & V. F. Hendricks. A Companion to the Philosophy of Technology. Blackwell Publishing Ltd.
16. Pitt, J. C. (1994). Experiments and Scientific Change. Syntheses. Vol. 99. 1-136