نقد پیام‌های بازرگانی رسانه ملی از منظر بازاریابی اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه حضرت معصومه(س) قم

2 استادیار دانشگاه حضرت معصومه(س) قم

چکیده

در میان برنامه‌های گوناگونی که از رسانه ملی پخش می‌شود، آگهی‌های بازرگانی بخش زیادی را به خود اختصاص داده است. هدف این پژوهش، شناسایی و طراحی شاخص‌های بازاریابی اسلامی در حوزه تبلیغات و بررسی میزان تطابق پیام‌های بازرگانی سیما با شاخص‌های بازاریابی اسلامی است. ابتدا شاخص‌های بازاریابی اسلامی با استفاده از منابع اسلامی استخراج و در اختیار خبرگان حوزه مدیریت و تجارت اسلامی قرار داده شد و 23 شاخص مورد تأیید قرار گرفت. در ادامه، 323 پیام بازرگانی پخش‌شده از شبکه‌های 1، 2، 3 و 5 سیما در بازه زمانی 15/1/1396 تا 15/3/1396 به‌عنوان نمونه آماری انتخاب و مبتنی بر روش تحلیل محتوا با 23 شاخص نهایی مطابقت داده شد. نتیجه حاکی از آن بود که تنها پنج شاخص به‌طور کامل در تبلیغات رعایت شده‌اند و در رعایت 18 شاخص دیگر نواقصی وجود دارد. بنابراین در اغلب آگهی‌های پخش‌شده ضعف در رعایت اصول و شاخص‌های بازاریابی اسلامی مشاهده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing IRIB TV Commercial Messages in View of Islamic Marketing

نویسندگان [English]

  • Fatima Noorbakhsh 1
  • Rasul Abbasi 2
1 Master's student of Hazrat Masoumeh University of Qom
2 Assistant Professor of Hazrat Masoumeh University of Qom
چکیده [English]

TV commercials and ads constitute a big portion of Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) programs. This paper intends to identify and design components of Islamic marketing in the area of advertising and review the degree of compatibility of IRIB commercials with the Islamic marketing principles. First, we have extracted components of Islamic marketing from Islamic sources and put them at the disposal of the elite personnel active in Islamic management and trade, from among which 23 indicators were approved. As statistical samples, 323 commercial messages from channels 1, 2, 3, and 5 of IRIB between April 4, 2017 and June 5, 2017 were selected and compared with final 23 indicators based on content analysis. Results indicated that only five indicators had been fully observed and there were faults with the remaining 18 indicators. Therefore, in the majority of broadcast TV commercials and ads little attention has been paid to Islamic marketing principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Advertising
  • Islamic Marketing
  • Commercial Messages
  • IRIB
1. اصلانی افراشته، امیر. (1396). مطالعه تطبیقی مبانی آموزه‌های اخلاق اسلامی با اخلاق غربی در تجارت و بازاریابی. ششمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
2. بروجردی علوی، مهدخت و الهه ایرانی پورنظری. (۱۳۹1). میزان انطباق تبلیغات بازرگانی شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی ایران با دستورالعمل تبلیغاتی سازمان صداوسیما. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 54.
3. توکلی، محمدجواد و سعید کریمی. (1393). شاخص اخلاق تجارت از دیدگاه اسلام. فصلنامه اقتصاد اسلامی. دوره 14. شماره 53.
4. حر عاملی، محمدبن حسن. (1392). وسائل الشیعه. قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه، ج 2. 
5. حسینی، میرزا حسن؛ لطف‌الله فروزنده دهکردی و فاطمه عیدی. (1390). ارائه چارچوب مفهومی در بازاریابی بر اساس مبانی اسلامی. فصلنامه پژوهشی اقتصاد اسلامی. دوره 11. شماره 42.
6. دعائی، فاطمه. (۱۳۹۵). بررسی مؤلفه‌های اخلاق اسلامی در تبلیغات تجاری ایران محصولات اخوان. مجله مدیریت، اقتصاد و حسابداری. دوره 18. شماره 18.
7. دیواندری، علی. (1394). معوقات بانکی ریشه رقابت بانک‌ها برای دادن سود بیشتر است. بازیابی شده از: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/10/16/963669/
8. رهبری، محمدرضا و کریم طهرانی. (1396). دلایل ورشکستگی مؤسسات مالی و اعتباری. بازیابی شده از: http://banker.ir/m?newsid=192792
9. زمانیان، مرتضی. (1396)، نظام بانکی بزرگ‌ترین مانع تولید/ سوددهی بانک‌ها جلوی تولید را می‌گیرد، بازیابی شده از: https://www.mehrnews.com/news/3976437/
10. ساجدی، اکبر و علی نعمتی. (1391). تبلیغات بازرگانی در بستر اخلاق حرفه‌ای. فصلنامه پژوهش‌نامه اخلاق. دوره 5. شماره 15.
11. سلطانی، مرتضی. (۱۳۸۴). اخلاق تبلیغات بازرگانی. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
12. عسگرنژاد نوری، باقر. (1394). بازاریابی اسلامی به‌عنوان بازاریابی کلان. دومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت و فرهنگ ایرانی اسلامی.
13. عیدی، فاطمه. (1394). تبیین ارکان الگوی بازاریابی اسلامی. مجله اندیشه مدیریت راهبردی. دوره 9. شماره 17.
14. فهیمی‌فر، اصغر. (1390). تبلیغات بازرگانی در تلویزیون ایران، مطالعه‌ای بر نسبت تبلیغات بازرگانی با ارزش‌های فرهنگی و اخلاقی در ایران. همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار.
15. قانع، احمدعلی. (1392). آسیب‌شناسی فقهی و اخلاقی تبلیغات بازرگانی. فصلنامه مطالعات فرهنگ  ـ ارتباطات. دوره 14. شماره 21.
16. قبولی درافشان، سیدمحمد؛ مصطفی بختیاروند و اکرم آقامحمدی. (1394). بررسی فقهی حقوقی تبلیغات تجاری گمراه کننده. فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. دوره 2. شماره 2.
17. کریمی، میلاد و حسین خنیفر. (1396). بررسی تطبیقی تصمیم‌های آمیخته بازاریابی از دیدگاه اسلام و غرب. مجله مدیریت فرهنگ‌ سازمانی. دوره 15. شماره 1.
18. محمد شفیعی، مجید و رحمان طاهری بیدشاهی. (1395). اخلاقیات بازاریابی و فروش و جایگاه آن در بخش بازرگانی و اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. پنجمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
19. محمدزاده رهنی، محمدرضا. (1389). بررسی مبانی فقهی حفاظت از محیط‌زیست. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن. دوره 6. شماره 195.
20. مسعودی‌پور، سعید و مصباح‌الهدی باقری. (1394). درآمدی بر تحلیل انتقادی تبلیغات تجاری جایزه‌دار از نظر اسلامی. مجله مجلس و راهبرد. دوره 22. شماره 84.
21. مصلح، عبدالمجید؛ بوزجانی و احمد اله‌یاری. (1394). اخلاق در بازاریابی: ارزش‌های اخلاقی مورد تأکید اسلام در مدیریت فعالیت‌های بازاریابی. فصلنامه پژوهش‌نامه اخلاق. دوره 8. شماره 28.
22. مظاهری، حسین؛ جمشید ابراهیم‌پورسامانی و سید داریوش رحیمی. (1396). مؤلفه‌ها و شاخص‌های سبک زندگی اسلامی. مجله مطالعات تاریخ و تمدن ایران و اسلام. دوره 2. شماره 39.
23. یدالله پور، بهروز و سیدرضا مؤدب. (1393). کرامت انسان و الزامات آن از منظر قران کریم. فصلنامه مطالعات تفسیری. دوره 17. شماره 17.
24. یوسف، مهدی و سیدعلیرضا حسینی. (۱۳۹۵). قواعد فقهی  ـ حقوق مخاطب در تبلیغات رسانه. دوفصلنامه معارف فقه علوی. دوره 2. شماره 4.
25. Abdul Cader, A. (2015). Islamic Challenges to Advertising: A Saudi Arabian Perspective. Journal of Islamic Marketing. 2(6).
26. Alserhan, B. A. (2010). Meet the Editor of the Journal of Islamic Marketing. Journal of Islamic Marketing. 1(2).
27. Ekramol Islam, M. & M. Zahedul Alam. (2013). Advertising: An Islamic Perspective. International Journal of Ethics in Social Sciences. 1(1).
28. Hashim. N. & M. I. Hamzah. (2014). 7P’s: A Literature Review of Islamic Marketing and Contemporary Marketing Mix. Social and Behavioral Sciences. No. 130. doi: 10.1016/j.sbspro.
29. Turnbull, S.; L. Howe-Walsh & A. W. Boulanouar. (2016). The Advertising Standardization Debate Revisited Implications of Islamic Ethics on Standardisation/Localisation of Advertising in Middle East Islamic States. Journal of Islamic Marketing. 7(1).