مطالعه‌ ساختار کیفیت محتوای فضای مجازی ایران در افق سال ۱۴۰۴ با رویکرد آینده‌پژوهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران

2 استادیار گروه روزنامه‌نگاری دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

کیفیت محتوا در فضای مجازی تحت تأثیر مجموعه گسترده‏‌ای از عوامل ملی و بین‌المللی در موضوعات مختلف است. در این مقاله در چارچوب آینده‌نگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) و با بهره‌گیری از نرم‌افزار تخصصی میک‌مک، ساختار محیط و عوامل مؤثر بر آینده کیفیت محتوا در افق ایران 1404 تحلیل شده است. بدین‌منظور روابط متقابل تعداد 51 متغیر در هفت گروه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فنّاورانه، حقوقی و زیست‌محیطی و نیرو‌های کلیدی داخلی که از پویش محیط به‌دست آمده بودند شناسایی شد. ارزیابی رابطه هر متغیر بر متغیر دیگر براساس دستورالعمل، از تحلیل کیفی به مقداری کمی تبدیل شد و در نهایت ماتریسی از روابط متقابل به‌دست آمد. با بهره‌گیری از نرم‌افزار، تحلیل ساختاری در سه بخش روابط مستقیم، روابط غیرمستقیم و روابط نهفته انجام گرفت. نتایج نشان داد مهم‌ترین عوامل اثرگذار بر کیفیت محتوا به این شرح است: امکان‌های کاربران (متغیر تقویت‌کننده)، تصاویر متناقض از آینده مطلوب (متغیر ریسک)، گردش آزاد محتوا در فضای مجازی (متغیر هدف)، رابطه ایران با نظام غالب در جهان (متغیر محیطی)، شبکه‌های ارتباطی آینده و فنّاوری‌های شزان (متغیر‌های دارای اثر نهفته بسیار بالا). همچنین تعداد 16 عامل نیز در جایگاه متغیر‌های نافذ قرار گرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Iranian Cyber Space’s Content Quality Structure in Iran’s 2025 Vision through Futures Studies Approach

نویسندگان [English]

  • Masoud Kousari 1
  • Mohammad Mahdi Mowlaei 2
1 Associate Professor, Department of Communications, University of Tehran
2 Phd (Communications), University of Tehran
چکیده [English]

A combination of several national and international factors in different fields affect the content quality of cyber space. In this paper, the structure of environment and factors affecting the future of content quality in Iran’s 2025 Vision are analyzed within the framework of the French school’s strategic foresight (La Perspective), and, by using MICMAC software. For this purpose, interactions between 51 variables in seven groups (economic, political, social, technological, legal, environmental and internal key forces), which were gained through diligent search in the environment, were identified. The assessment of interaction between each couple of variables was converted from qualitative analysis to a quantitative figure and ultimately a matrix of interactions was attained. Structural analysis was carried out with the help of software in three parts: Direct relations, indirect relations and latent relations. The results show that the most important factors affecting the content quality are as follows: Users’ facilities (reinforcing variable), contradictory pictures of the desirable future (risk variable), free circulation of content in the cyberspace (target variable), Iran’s relation with the world’s hegemonic system (environmental variable), the future communication networks, and Convergent Technologies (NBIC - nano-bio-info-cogno provinces of science and technology) (highly effective latent variables). Also, 16 factors were identified as influential variables.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Strategic Foresight
  • La Perspective
  • Structural Analysis
  • Futures Studies
  • The Future of Cyberspace

مراجع

1. بل، دیوید. (۱۳۸۹). درآمدی بر فرهنگ‌های سایبر. مسعود کوثری و حسین حسنی. تهران: جامعه‌شناسان. 
2. بل، ونل. (1392). مبانی آینده‏پژوهی: تاریخچه، اهداف و دانش. مصطفی تقوی و محسن محقق. تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، مرکز آینده‏پژوهی علوم و فنّاوری دفاعی. 
3. پایا، علی؛ محسن بهرامی؛ حمیدرضا شرکا و سیدمحمد طباطبایی. (۱۳۹۰). ارزیابی آینده‏پژوهانه تأثیرات علوم و فنّاوری‌های همگرا بر حوزه‌های اخلاق، اجتماع و سیاست در ایران تا ۱۴۰۴. فصلنامه رهیافت. شماره ۴۹. 
4. شماعی، علی؛ محسن نادری‌منش و روح‌الله قدیری. (۱۳۹۰). آینده‏نگاری فنّاوری اطلاعات در ایران 1404. تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور. 
5. عاملی، سعیدرضا. (۱۳۹۰). مطالعات جهانی‌شدن؛ دو فضایی‌شدن‌ها و دوجهانی‌شدن‌ها. تهران: سمت. 
6. علی عسکری، عبدالعلی؛ سیاوش صلواتیان و هادی البرزی دعوتی. (۱۳۹۳). تدوین آینده‏‌های محتمل و مطلوب رسانه ملی در فضای اینترنت. فصلنامه پژوهش‏‌های ارتباطی. سال بیست‌ویکم، شماره ۷۷. 
7. کوثری، مسعود. (۱۳۸۴). آنومی اجتماعی در اجتماعات مجازی. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال اول. شماره ۲ و ۳. 
8. کوثری، مسعود. (1387). اینترنت و آسیب‌های اجتماعی. تهران: سلمان. 
9. مولایی، محمد مهدی. (۱۳۹۲). «بشمار وب: یک، دو، سه، چهار». ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات. سال چهاردهم. شماره ۱۲۹. 
10. مولایی، محمدمهدی؛ حامد طالبیان؛ حسین نوری و محمدامین خرمی. (۱۳۹۵). آینده‏پژوهی متغیر‌های روابط بین‏الملل ایران در سال ۱۳۹۵: کاربردی از تحلیل ساختاری با نرم‌افزار میک.مک در چارچوب آینده‌نگاری راهبردی. تهران: سومین همایش بین‌المللی نظام بین‌الملل: تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. 
11. Anderson, J. & L. Rainie. (2012a). The Future of Big Data. Pew Research Center’s Internet & American Life Project. Retrieved 2015, May, 1 from http://www.pewinternet.org.
12. Anderson, J. & L. Rainie. (2012b). The Future of Gamification. Pew Research Center’s Internet & American Life Project. Retrieved 2015, May, 1 from http://www.pewinternet.org.
13. Anderson, J. & L. Rainie. (2012c). Millennials will Benefit and Suffer due to Their Hyperconnected Lives. Pew Research Center’s Internet & American Life Project. Retrieved 2015, May, 1 from http://www.pewinternet.org
14. Anderson, J. & L. Rainie. (2012d). The Future of Smart Systems. Pew Research Center’s Internet & American Life Project. Retrieved 2015, May, 1 from http://www.pewinternet.org.
15. Anderson, J. & et al. (2012). The Future of Higher Education. Pew Research Center’s Internet & American Life Project. Retrieved 2015, May, 1 from http://www.pewinternet.org
16. Arcade, J.; M. Godet; F. Meunier & F. Roubelat. (1999). Structural Analysis with the MICMAC Method & Actor’s Strategy with MACTOR Method. Futures Research Methodology. American Council for the United Nations University: The Millennium Project.
17. Boiko, B. (n.d). Defining Data, Information, and Content: A CM Domain White Paper. Retrieved 2017, June, 15 from http://www.metatorial.com/downloads/boiko_wp_definingdatainformationcontent.pdf.
18. CIGI, Chathham House. (2016). Global Commission on Internet Governance; One Internet. Centre for International Governance Innovation and The Royal Institute for International Affairs. 
19. Cisco. (2016). The Zettabyte Era: Trends and Analysis. Cisco White Paper. Retrieved 2018, July, 16 from https://www.cisco.com/c/en/us/solutions/collateral/service-provider/visual-networking-index-vni/vni-hyperconnectivity-wp.html
20. Godet, M. & P. Durance. (2011). Strategic Foresight for Corporate and Regional Development. DUNOD–UNESCO–Fondation Prospective et Innovation. Paris. ‏ 
21. Godet, M. (2001). Creating Futures. Economica. 
22. Gothard, P. (2016). Bigger Data: How to Cope When 44 Zettabytes Takes over the World. the Inquirer Website. Retrieved 2018, July, 16 from https://www.theinquirer.net/inquirer/news/2478671/bigger-data-how-to-cope-when-44-zettabytes-takes-over-the-world
23. Intelligent Data Group. (2016). What Is the Difference between Data and Content?. Intelligent Data Group Website. Retrieved 2017, June, 11 from http://www.intelligentdatagroup. co.uk/difference-data-content/
24. Kastrenakes, J. (2017). The FCC just Killed net Neutrality. The Verge. Retrieved 2017, December, 11 from https://www.theverge.com/2017/12/14/16776154/fcc-net-neutrality-vote-results-rules-repealed
25. Leibtag, A. (2010). Content Strategy: Understanding the Difference between Data, Information and Content. Simpler Media Group, Inc. Retrieved 2017, June, 11 from http://www. cmswire.com/cms/web-engagement/content-strategy-understanding-the-difference-between-data-information-and-content-009088.php
26. McPhail, T. L. (2006). Global Communication: Theories, Stakeholders and Trends. Blackwell Publishing. 
27. Murphy, N. (2010). The Evolving Internet. Cisco and Global Business Network. (GBN). 
28. Murugesan, S. (2010). Handbook of Research on Web 2. 0, 3. 0, and X. 0: Technologies. Business, and Social Applications, Information Science Reference. 
29. Naab, T. K. & A. Sehl. (2016). Studies of User-generated Content: A Systematic Review. Journalism. 
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
دوره 13، شماره 52
بهمن 1399
صفحه 137-162

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار