واکاوی مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی والدین و نوجوانان با توجه به فنّاوری‌های جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

نویسندگان تلاش کرده‌اند با استفاده از بینش نظری و تحلیلی «گیدنزی ـ کاستلزی» درباره تغییرات عصر جدید و اقتضائات جامعه اطلاعاتی و اتخاذ مطالعه‌ای اکتشافی، مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی میان والدین و فرزندان را از نگاه کنشگران درگیر با موضوع شناسایی کنند. تکنیک پژوهش مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بوده است. در این راستا، با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران در شهر تهران براساس نمونه‌گیری هدفمند و تیپیک مصاحبه شده است. تحلیل توصیفی ـ تفسیری براساس فرآیند کدگذاری، الگویابی و سنخ‌یابی انجام شده است. محور‌های کلی برخی از مهم‌ترین دستاورد‌ها و نتایج مقاله عبارت‌اند از: 1. سنخ‌شناسی محدودیت‌ها و قواعد نظارتی؛ 2. سنخ‌شناسی نوجوانان براساس مواجهه با نظارت‌ها؛ 3. مسائل مربوط به حریم شخصی و قدرت مهار نوجوانان؛ 4. شکل‌گیری مسائل و استراتژی‌های جدید در خرید فنّاوری‌ها و 5. ملاحظات و چالش‌های جدید والدین. در مجموع، به‌نظر می‌رسد که نوعی اخلاق خانواده ـ بنیان در زمینه مواجهه با فنّاوری‌ها در حال شکل گرفتن است؛ به‌طوری‌که به‌رغم پاره‌ای از مسائل و چالش‌ها، ایدئولوژی والد ـ فرزندی سبب احیا و تداوم برخی حریم‌های اخلاقی و روابط نظارتی می‌شود. در این باره، پنج سنخ از خانواده شناسایی و معرفی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of the Newly Emerging Social Issues in the Parental Supervisory Relations with Adolescents in the Light of the New Technologies

نویسندگان [English]

  • Iman Erfan-Manesh 1
  • Soheila Sadeghifsaei 2
1 PhD in Cultural Sociology, University of Tehran
2 Associate Professor of Sociology, University of Tehran
چکیده [English]

Attempts have been made in this paper to identify the newly emerging social issues in the parental supervisory relations with their young children from the perspective of the engaged actors through “Giddens-Kastelzan” theoretical and analytical approach. The necessary data were collected through semi-structured interviews. 120 adolescents and 20 parents in the city of Tehran were interviewed through purposive and typical sampling methods. Descriptive-interpretive analysis was conducted based on coding process, modeling and typology. The main themes of some of the most significant findings of the article are as follows: 1. Typology of limitations and rules of supervision; 2. Typology of the adolescents based on their encounter with the supervisions; 3. Issues related to private perimeters and the power of restraining the youth; 4. The formation of new issues and strategies in purchasing technologies, and; 5. New considerations and challenges facing the parents. Overall, it seems that a type of family-based morality is taking shaped in the field of encounter with the technologies. Consequently, despite some problems and challenges, the parent-children ideology leads to the revival and continuation of some ethical perimeters and supervisory relations. In this regard, five types of families have been identified and introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Issue
  • Information and Communication Technology
  • Supervision
  • Parents
  • Adolescent Children

مراجع

1. بیات، قدسی و محمود شهابی. (1391). شبکه‌های اجتماعی مجازی و کاربران جوان؛ از تداوم زندگی واقعی تا تجربه جهان‌وطنی. مجلس و راهبرد. شماره 69.
2. پایش جامعه اطلاعاتی ایران. (1393). تهران: سازمان فنّاوری اطلاعات ایران.
3. خلیلی‌آذر، هایده. (1392). شناخت ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی و تأثیرات آنها بر روابط بین فردی نوجوانان. پژوهش‌های ارتباطی. شماره 75.
4. داتن، ویلیام. (1384). دگرگونی‌های اجتماعی در یک جامعه اطلاعاتی. محمد توکل و ابراهیم کاظمی‌پور. تهران: کمیسیون ملی یونسکو. 
5. سعدی‌پور، اسماعیل. (1392). بررسی اثرات اینترنت بر خانواده‌های دارای فرزند نوجوان. پژوهش‌های ارتباطی. شماره 76.
6. صادقی‌فسایی، سهیلا و ایمان عرفان‌منش. (1394). مبانی روش‌شناختی روش پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی. راهبرد فرهنگ. شماره 29.
7. عبداللهیان، حمید و حسین حسنی. (1395). شبکه‌های اجتماعی و چالش‌های آن برای نظام خانواده در ایران: مطالعه عضویت زوجین در فیس بوک و مسائل و پیامد‌های اجتماعی بر حریم خانواده. بررسی مسائل اجتماعی ایران. شماره 1.
8. عرفان‌منش، ایمان. (1396). مناسبات قدرت میان والدین و فرزندان با توجه به نقش و تأثیر فنّاوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی (ICTS). رساله دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی. تهران: دانشگاه تهران. 
9. کاستلز، مانوئل و مارتین اینس. (1384). گفت‌وگوهایی با مانوئل کاستلز. حسن چاوشیان و لیلا جوافشانی. تهران: نی. 
10. کاستلز، مانوئل. (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، جلد‌های 1، 2 و 3. احد علی‌قلیان و افشین خاک‌باز. تهران: طرح نو. 
11. کاستلز، مانوئل. (1393). قدرت ارتباطات. حسین بصیریان جهرمی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. 
12. گیدنز، آنتونی. (1392). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ناصر موفقیان. تهران: نی. 
13. محسنی، منوچهر. (1380). جامعه‌شناسی جامعه اطلاعاتی. تهران: دیدار. 
14. معمار، ثریا و فاطمه قربانی. (1392). تجارب زیسته والدین دانش‌آموزان دختر متوسطه در خصوص آسیب‌های فرهنگی اینترنت. پژوهش‌های ارتباطی. شماره 3.
15. وبستر، فرانک. (1390). نظریه‌های جامعه اطلاعات. اسماعیل قدیمی. تهران: امیرکبیر. 
16. Best, S. J. B. S. & Krueger. (2006). Online Interactions & Social Capital: Distinguishing between New Existing Ties. Social Science Computer Review. 24(4).
17. Buckingham, D. (2008). Youth, Identity & Digital Media. Cambridge: MIT. 
18. Castells, M.; M. Fernández-Ardèvol; J. Linchuan Qiu. & A. Sey. (2007). Mobile Communication & Society: A Global Perspective. US: MIT. 
19. Choi, Y. S. & L. Ross. (2006). Policy & Power: The Impact of the Internet on the Younger Generation in South Korea. Social Policy & Society. 5(3).
20. Horst, H. A. (2008). Families. In: Mizuko, I. & et al. Hanging Out, Messing Around, Geeking Out: Kids Living & Learning with New Media. Boston: MIT, pp149-194. 
21. Jordan, T. (2001). Cyberpower: The Culture & Politics of Cyberspace & the Internet. London: Routledge. 
22. Kiesler, S.; B. Zdaniuk; V. Lundmark. & R. Kraut. (2000). Troubles with the Internet: The Dynamics of Help at Home. Human-Computer Interaction. No. 15.
23. Ling, R. (2004). The Mobile Connection: The Cell Phone’s Impact on Society. San Francisco: Morgan Kaufman. 
24. McQuail, D. (2006). McQuail’s Mass Communication Theory. London: Sage. 
25. Nood, D. & J. Attema. (2006). Second Life: The Second Life of Virtual Reality. Translated by S. Van Everdingen. The Netherlands: EPN Online Publications. (http://www.ecp.nl/sites/default/files/EPN_report_The_Second_Life_of_Virtual_Reality_-_2006_October. pdf). 
26. Patton, M. (1990). Qualitative Evaluation & Research Methods. CA: Sage. 
27. Watne, T. & A. Lobo & L. Brennan. (2011). Children as Agents of Secondary Socialisation for Their Parents. Young Consumers. 12(4).
28. Zinn, M. B. & D. S. Eitzen. (1990). Diversity in Families. New York: Harper & Row. 
29. https://amar.org.ir.
30. http://atlas.tehran.ir.
31. http://mis.ito.gov.ir/monitoring-information-society.
32. http://mis.ito.gov.ir/web/guest/fava-development.
33. http://mis.ito.gov.ir/web/guest/fava-development?p=tehran.
34. http://tmicto.tehran.ir/Portals/0/Document/Amarname/AmarShahr93/index.html.
35. http://www.mehrnews.com/news/3660628.
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
دوره 12، شماره 48
اسفند 1398
صفحه 71-102

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار