واکاوی مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی والدین و نوجوانان با توجه به فنّاوری‌های جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری تخصصی جامعه‌شناسی فرهنگی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

نویسندگان تلاش کرده‌اند با استفاده از بینش نظری و تحلیلی «گیدنزی ـ کاستلزی» درباره تغییرات عصر جدید و اقتضائات جامعه اطلاعاتی و اتخاذ مطالعه‌ای اکتشافی، مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی میان والدین و فرزندان را از نگاه کنشگران درگیر با موضوع شناسایی کنند. تکنیک پژوهش مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بوده است. در این راستا، با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران در شهر تهران براساس نمونه‌گیری هدفمند و تیپیک مصاحبه شده است. تحلیل توصیفی ـ تفسیری براساس فرآیند کدگذاری، الگویابی و سنخ‌یابی انجام شده است. محور‌های کلی برخی از مهم‌ترین دستاورد‌ها و نتایج مقاله عبارت‌اند از: 1. سنخ‌شناسی محدودیت‌ها و قواعد نظارتی؛ 2. سنخ‌شناسی نوجوانان براساس مواجهه با نظارت‌ها؛ 3. مسائل مربوط به حریم شخصی و قدرت مهار نوجوانان؛ 4. شکل‌گیری مسائل و استراتژی‌های جدید در خرید فنّاوری‌ها و 5. ملاحظات و چالش‌های جدید والدین. در مجموع، به‌نظر می‌رسد که نوعی اخلاق خانواده ـ بنیان در زمینه مواجهه با فنّاوری‌ها در حال شکل گرفتن است؛ به‌طوری‌که به‌رغم پاره‌ای از مسائل و چالش‌ها، ایدئولوژی والد ـ فرزندی سبب احیا و تداوم برخی حریم‌های اخلاقی و روابط نظارتی می‌شود. در این باره، پنج سنخ از خانواده شناسایی و معرفی شده‌اند.

کلیدواژه‌ها