سازوکار‌های ارتقاء مسئولیت ذهنی کارکنان سازمان‌های خدمات عمومی شهر تهران؛ بررسی شکاف بین وضع موجود و مطلوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس‌ارشد مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ماهیت وظایف در بخش دولتی به‌گونه‌ای است که فرایند تصمیم‌گیری کارکنان و مدیران می‌تواند به‌علت وجود منافع متعارض و تعارض نقش‌ها به مسئله‌ای غامض و پیچیده تبدیل گردد. امروزه شاهد هستیم که با به‌سر بردن در عصر بحران اخلاقی و کاهش شدید اعتماد مردم نسبت به رعایت جنبه‌های قانونی و اصول اخلاقی توسط خدمتگزاران بخش دولتی، موج مسئولیت‌گرایی گریزناپذیری در میان مسئولان سازمانی و پژوهشگران شکل گرفته است. بررسی ادبیات پژوهش بر اهمیت وجود مسئولیت ذهنی بالا برای برقراری تعادل بین منافع متعارض و رویارویی با مسائل غامض اخلاقی، به‌عنوان اجزای جدانشدنی وظایف دولتی، صحه می‌گذارد. پژوهش حاضر با روش ترکیبی با هدف شناسایی سازوکار‌های ارتقاء مسئولیت ذهنی کارکنان بخش دولتی در 23 سازمان خدمات عمومی کشورمان انجام شده است. در بخش کیفی این پژوهش سه دسته سازوکار شامل سازوکار‌های سازمانی، مدیریتی و شغلی برای ارتقاء مسئولیت ذهنی شناسایی شدند. در بخش کمّی پژوهش نیز مشخص شد که بین بهره‌گیری از این سازوکارها در وضع موجود و وضع مطلوب آنها فاصله معناداری در سازمان‌های خدمات عمومی کشورمان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


1. دنهارت، رابرت.بی. (1382). تئوری‌های سازمان دولتی. سیدمهدی الوانی و حسن دانایی‌فرد. تهران: نشر صفار.
2. رضائیان، علی. (1386). مبانی مدیریت رفتار سازمانی. تهران: انتشارات سمت.
3. سیّدرضی. (1379). نهج‌البلاغه. حسین انصاریان. تهران: انتشارات پیام آزادی. چاپ هفتم. بازیابی شده از: http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5476
4. عیسی‌خانی، احمد. (1390). طراحی مدل جامع تعلق خاطر کارکنان با استفاده از مدل ترکیبی. رساله دوره دکتری. دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
5. فقیهی، ابوالحسن و بهروز رضایی‌منش. (1384). اخلاق اداری. فصلنامه مطالعات مدیریت. شماره 47.
6. Barnard, C. I. (1952). A Definition of Authority. In R. K. Merton & Others (eds). Reader in Bureaucracy. New York: Free Press.
7. Bertelli, M. A. & E. L. Lynn. (2003). Managerial Responsibility. Public Administration Review. 63: 259-268.
8. Cooper, T. L. (2004). Big Questions in Administrative Ethics: A Need for Focused, Collaborative Effort. Public Administration Review. 64: 395-407.
9. Cooper, T. L. (2011). The Responsible Administrator: An Approach to Ethics for The Administrative Role. 6nd Ed. San Francisco: Jossey-Bass/Wiley.
10. Creswell, J. W. (2007). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing among Five Traditions. 2nd Ed. Thousand Oaks. CA: Sage.
11. Egger, R. A. (1965). Responsibility in Administration: an Exploratory Essay. In R. C. Martin (ed.). Public Administration and Democracy: Essays in Honor of Paul Appleby. Syracus, N.Y. Syracus University Press
12. Finer, H. (1941). Administrative Responsibility in Democratic Government. Public Administration Review. 1: 335-350.
13. Friedrich, C. J. (1935). Responsible Government Service under the American Constitution. in Friedrich and Others. Problems of the American Public Service. New York: McGraw-Hill.
14. Gilbert, E. C. (1959). The Framework of Administrative Responsibility. Journal of Politics. 21: 373-407
15. Gillen, D. J. & S. J. Carroll Jr. (1985). Relationship of Managerial Ability to Unit Effectiveness in more Organic Versus more Mechanistic Departments. Journal of Management Studies. 22: 61-75.
16. Goleman, D.; R. Boyatzis. & A. McKee. (2002). Primal Leadership: Realizing the Power of Emotional Intelligence. Boston: MA: Harvard Business School of Publishing.
17. Haney, C.; C. Banks & P. Zimbardo. (1973). Interpersonal Dynamics in a Simulated Prison. International Journal of Criminology and Penology. 1: 69-97.
18. Haq, S. (2011). Ethics and Leadership Skills in The Public Service. Procedia Social and Behavioral Sciences. 15: 2792- 2796.
19. Hart, D. K. (1984). The Virtuous Citizen, the Honorable Bureaucrat as Public Administrator. Public Administration Review. 44: 111-121.
20. Kallen, M. H. (1942). Responsibility. The University of Chicago Press. 52: 350-376.
21. Katz, R. L. (2009). Skills of an Effective Administrator (Harvard Business Review Classics). MA: Harvard Business School Press.
22. Kearney, R. C. & Ch. Sinha. (1988). Professionalism and Bureaucratic Responsiveness: Conflict or Compatibility?. Public Administration Review. 48: 571-579.
23. Lincoln, Y. & E. Guba. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park. CA: Sage Publications
24. Lee, C. & J. Farh. (2004). Joint Effects of Group Efficacy and Gender Diversity on Group Cohesion and Performance. Applied Psychology: an International Review. 53: 136–154.
25. Maykut, P. & R. Morehouse. (1994). Beginning Qualitative Research: A Philosophic and Practical Guide. London: The Falmer Press.
26. Milgram, S. (1974). Obedience to Authority: An Experimental View. New York: Harper and Row.
27. Mosher, F. C. (1968). Democracy and The Public Service. New York: Oxford University Press.
28. Mumford, M. D.; M. A. Marks; M. S. Connelly; S. J. Zaccaro. & R. Reiter-Palmon. (2000). Development of Leadership Skills: Experience and Timing. Leadership Quarterly. 11: 87-114.
29. Northouse, P. G. (2009). Leadership: Theory and Practice. 5th Ed. London: Sage Publications Inc.
30. Ott, J. S.; A. C. Hyde & J. M. Shafritz. (1991). Public Management: The Essential Readings. Chicago, IL: Nelson Hall.
31. Rahman, A. (1996). Administrative Responsibility: An Islamic Perspective. The American Journal of Islamic Social Science. 13: 497-517.
32. Saldana, J. (2009). The Coding Manual for Qualitative Researchers. London: Sage Publications Inc.
33. Simon, H. A.; D. W. Smithburg & V. A. Thompson. (1950). Public Administration. New York: Knopt.
34. Strauss, A. & M. J. Corbin. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. 2nd Ed. Sage Publication.
35. Yuki, G. (2001). Leadership in Organizations. (5nd Ed). New Jersey: Prentice-Hall Inc.