نقد انتقال تکنولوژی از منظر فلسفه تکنولوژی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه علم و فنّاوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

کشورهای واردکننده تکنولوژی در گام اول می‌کوشند تکنولوژی متناسب با نیازهای خود را انتخاب کنند و در گام دوم تلاش می‌کنند تا آن را هر چه بیشتر با موقعیت کشور خود سازگار نمایند. از آنجا که موضوع انتقال تکنولوژی در ایران یا در مباحث توسعه مورد مداقه قرار گرفته است یا در علوم مهندسی، پرسش از بنیان‌های تکنولوژی تا پیش از توسعه کامل تکنولوژی خود به‌عنوان یکی از موانع انتقال تکنولوژی تلقی شده است. نویسنده بر آن است که پرسش فلسفی از بنیان‌های تکنولوژی نه تنها مانعی در انتقال تکنولوژی نیست، بلکه برای رفتن به‌سمت سازگاری و بومی کردن تکنولوژی، یکی از ارکان اصلی آن است. در این مقاله از منظر فلسفه تکنولوژی ابتدا به نقد انتقال تکنولوژی پرداخته خواهد شد و با تمرکز بر سه محور ارزش‌مداری مصنوع تکنیکی، تفاوت بنیادین دانش تکنولوژیک و دانش علمی و اهمیت سیستم اجتماعی تکنیکی نشان داده خواهد شد که تلقی فعلی از انتقال تکنولوژی سطحی است. سپس بر اساس همین رویکرد دو راهکار برای انتقال تکنولوژی پیشنهاد خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


1. آذر، عادل و طباطبائیان، سیدحبیب‌الله.(1380). انتقال تکنولوزی نیازمند نگرش جامع. مدرس. دوره 5. شماره 2.
2. پایا، علی. (1386). ملاحظاتی نقادانه درباره دو مفهوم علم دینی و علم بومی. حکمت و فلسفه. سال سوم. شماره‌های دوم و سوم. شماره مسلسل 10 و 11. تابستان و پائیز.
3. پایا، علی. (1388). آیا الگوی توسعه ایرانی اسلامی دست‌یافتنی است؟. روش‌شناسی علوم انسانی. شماره 60. پائیز.
4. پیت، ج. سی. (1392). در باب تکنولوژی: مبانی فلسفه تکنولوژی. مصطفی تقوی. تهران: کتاب آمه.
5. جلیلی، حسین. (1386). درآمدی بر مدل‌های انتقال تکنولوژی. پارک فنّاوری پردیس. سال 5. شمار 13.
6. محنک، کاووس. (1382). انتقال فنّاوری. عبدالحسین آذرنگ. تهران: انتشارات هرمس.
7. ورماس، پیتر و همکاران.(1391). رویکردی در فلسفه تکنولوژی: از مصنوعات تکنیکی تا سیستم‌های اجتماعی ـ تکنیکی. مصطفی تقوی و فرخ کاکایی. تهران: کتاب آمه.
8. Bunge, M. (1978). Philosophical Input and Outputs of Technology. in R. C. Scharff & V. Dusek. ( 2003). Philosophy of Technology: the Technological Condition: an Anthology. Blackwell Publishing. PP 172-181.
9. Dusek, V. (2003). An Introduction to Philosophy of Technology. Oxford: Blackwell Publishing.
10. Franssen, M. (2008). Design, Use, and the Physical and Intentional Aspects of Technical Artifacts, in. P. E. Vermaas; P. Kroes; A. Light. & S. A. Moore. (Eds). Philosophy and Design. Springer: 21-37.
11. Kabiri, N; N. Rast. & A. A. Senin. (2012). Identifying Main Influential Elements in Technology Transfer Process: A Conceptual Model. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 40. 417 – 423.
12. Ludwig, B. (1998). The Concept of Technology Assessment: An Entire Process of Sustainable Development. Sustainable Development. Vol. 5. 111-117.
13. Sharif, N. (1999). Strategic Role of Technological Self-Reliance in Development Management. Technological Forecasting and Social Change. 62. 219–238.