عوامل مؤثر بر رونق اقتصاد فرهنگ در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی

2 دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)

3 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)

چکیده

اقتصاد فرهنگ، تخصیص بهینه منابع به تولید و توزیع کالا‌ها و خدمات فرهنگی، از طریق تحلیل‌های اقتصادی، متناسب با اهداف فرهنگی است. رونق اقتصاد فرهنگ درگرو شناخت جایگاه آن است. این پژوهش کیفی، از نوع نظریه برخاسته از داده‌هاست. افراد، با نمونه‌گیری هدفمند با تنوع حداکثری، از بین صاحب‌نظران و افرادی که حوزه‌های گوناگون اقتصاد فرهنگ را علمی یا عملی تجربه کرده بودند، از اصفهان، تهران و قم انتخاب شدند. اطلاعات با مصاحبه عمیق، جمع‌آوری و همزمان با رویه‌های تفضیلی در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی، به‌روش استروس و کوربن، تجزیه و تحلیل شد. مهم‌ترین یافته‌ها عبارت‌اند از:
عوامل علّی: تقویت دانش و ارائه نظام جامع فرهنگی، نگاه اقتصادی و فرهنگی به اقتصاد فرهنگ، هزینه پایین راه‌اندازی، مصرفِ ابداعی فرهنگ و قطع وابستگی دولت‌ها از اقتصادِ نفتی. راهبرها: تدوین سیاست‌های کارآمد، گفتمان‌سازی، بهبود فضای کسب‌وکار فرهنگی، اصلاح قوانین حق‌مالکیت و تعهدات اجرایی، مداخله قاعده‌مند دولت و واگذاری به بخش خصوصی، قاعده‌مندشدن حمایت‌های کارشناسی‌شده، ایجاد پایگاه داده‌های دقیق، شریان‌سازی سالم اقتصادی و شکل‌گیری بازار، برندسازی شبکه‌ای، شبکه‌سازی سالم غیردولتیِ تولید و توزیع، راه‌اندازی کسب‌وکار‌های کوچک و ایجاد شهر‌های خلاق. شرایط مداخله‌گر: آشنایی عوامل فرهنگی با روابط اقتصادی و مهارت‌های فرهنگی، تبلیغات و آموزش. شرایط زمینه‌ای: نابسامانی واردات و صادرات، تضییع حقوق مادی و معنوی بخش خصوصی و نقش تعیین‌کننده سرمایه‌داران و واسطه‌ها. و پیامدها: تأثیرات اقتصادی، حفظ، پیشبرد و انتقال فرهنگ، تقویت اقتدار و امنیت و حفظ محیط‌زیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors Affecting the Prosperity of Economy of Culture in Iran

نویسندگان [English]

  • Zara Masoudinia 1
  • Ali Rashidpour 2
  • Reza Ebrahimzadeh 3
1 PhD (Cultural Management and Planning)
2 Associate Professor, Faculty of Management, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan)
3 Assistant Professor, Faculty of Management, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan)
چکیده [English]

The economy of culture is proper allocation of resources to production and distribution of cultural goods and services through economic analyses, concomitant with the cultural goals. Prosperity of the economy of culture is sublet to the understanding of its status. This qualitative research is based on the data theory. The sample, collected through targeted sampling method with maximum diversity, consisted of the experts and people who had theoretical or practical experience in different fields of economy of culture from Isfahan, Tehran and Qom. The necessary data was collected through in-depth interviews and were analyzed in three stages of open, axial and selective coding paradigm by using Strauss and Corbin method. The most important findings of the research are: Causal factors: Improvement of knowledge and presentation of a comprehensive cultural system, economic and cultural approach to the economy of culture, low cast of establishment, innovative consumption of the culture and disconnecting dependence of governments on oil economy. Strategies: Formulating effective policies, developing a discourse, improvement of the environment for cultural business, reforming the laws related to property rights and executive commitments, lawful intervention of the government and delegation to the private sector, making the expert-attested supports lawful, creation of precise data basis, creation of healthy economic procedures and formation of the market, network branding, creating a healthy non-government network of production and distribution, setting up small businesses and creative cities. Intervening conditions: Acquaintance of the cultural actors with economic relations and cultural skills, propagation and training. Background conditions: Unorganized imports and exports, injustice to tangible and intangible rights of the private sector and the effective roles of the financers and brokers. Consequences: Economic effects, preservation, promotion and transfer of culture, enforcement of authority and security and preservation of the environment. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economy
  • Culture
  • Economy of Culture
  • Cultural Goods and Services
1. استراوس، انسلم و جولیت کوربین. (1390). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ابراهیم افشار. تهران: نشرنی.
2. برتون، البرات. (1388). درآمدی بر اقتصاد فرهنگ از دیدگاهی آزادمنشانه. مجموعه مقالات صنایع فرهنگی (مانعی بر سر راه آینده فرهنگ). یونسکو. مهرداد وحدتی. انتشارات نگاه معاصر. چاپ دوم.
3. پیغامی، عادل. (1394). فرهنگ و اقتصاد. جزوه مطالعاتی قرارگاه شهید باقری. شماره 14.
4. تاوز، روث. (1393). اقتصاد فرهنگی. علی‌اکبر فرهنگی و دیگران. نشر دانژه.
5. تراسبی، دیوید. (1393). اقتصاد سیاست فرهنگی. سوسن علائی. تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.
6. تراسبی، دیوید. (1389). اقتصاد و فرهنگ. کاظم فرهادی. تهران: نشر نی.
7. تک‌فلاح، علی. (1391). نقش صنایع فرهنگی در رونق تولید ملی از بعد اشتغال‌زایی. دانشگاه جامع علمی کاربردی سازمان تبلیغات اسلامی.
8. خزایی، محسن. (1385). اقتصاد فرهنگ. روزنامه ایران. بخش اقتصاد. 23 دی. 
9. خزایی، حسین. (۱۳۸۷). صنایع فرهنگی و هویت ملی. ماهنامه زمانه. شماره 68-67.
10. رضایی، عبدالعلی. (1386). اقتصاد فرهنگ و وضعیت آن در ایران و جهان. مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما.
11. رضائیان‌فردویی، صدیقه؛ حسن فلاح؛ سیدسپهر قاضی‌نوری و علیرضا علی‌احمدی. (1392). درآمدی بر نظام نوآوری صنایع فرهنگی؛ مطالعه موردی: تولید نرم‌افزار‌های چندرسانه‌ای فرهنگی. مجله علمی پژوهشی دانش راهبردی. شماره 10.
12. سانتاگاتا، والتر. (1394). کارخانه فرهنگ، خلاقیت و تولید فرهنگ. علی رشیدپور و همکاران. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان). 
13. سپهرنیا، رزیتا؛ علی دلاور و سیدرضا صالحی‌امیری. (1391). بررسی جایگاه صنایع فرهنگی خلاق و رابطه آن با ارتقاء سرمایه فرهنگی در ایران. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. دوره دوم. شماره 1. 
14. سعیدی‌پور، بهمن؛ طیبه آسوده و محمدعلی آسوده. (1390). صنعت فرهنگ. همایش ملی صنایع فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار. دانشگاه آزاد کرمانشاه. اسفند 1390.
15. شربتیان، محمدحسن. (1390). درآمدی بر شناخت پدیده صنعت فرهنگی و ارائه راه‌کار‌های لازم آن. سایت انسان شناسی و فرهنگ. 14 آبان.
16. شورای‌عالی انقلاب فرهنگی. (1395). شناسایی ارزش‌ها و اصول بنیادین نظام نوآوری صنایع فرهنگی. سامانه نظام نوآوری فرهنگی.
17. شیرازی، حسین و محمدمهدی ایزدخواه. (1395). رویکرد سیاستی در اقتصاد فرهنگ؛ مورد مطالعه: تجاری‌سازی محصولات جانبی انیمیشن. سیاست‌گذاری عمومی. دوره دوم. شماره 3.
18. علائی، سوسن. (1393). توسعه کارآفرینی در صنایع فرهنگی (مطالعه صنعت بازی‌های رایانه‌ای). تهران: انتشارات دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی. 
19. فلاح، افشین؛ ابراهیم گودرزی؛ شیما حسینی؛ مجید ذبیحی؛ زهره چیت‌ساز و شیرین جعفری. (1391). بررسی روش‌های تولید و ساماندهی آمار صنایع فرهنگی. پژوهشکده آمار. گروه طرح‌های پژوهشی طرح‌های فنی و روش‌های آماری.
20. فلاح‌پسند، علی. (1388). اقتصاد فرهنگی و تجربه‌های جهانی. سایت مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا و سیما.
21. قاضیان، حسین. (1378). تحولات ساختاری در بازار‌های کالا‌های فرهنگی. مجله رسانه. شماره 39.
22. قلی‌زاده، آذر. (1392). جامعه‌شناسی فرهنگی. اصفهان: دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان). چاپ دوم.
23. کاظمی، عباس. (1387). مطالعات فرهنگی، مصرف فرهنگی و زندگی روزمره در ایران، تهران: جهاد دانشگاهی.
24. مهدی‌زاده، علیرضا. (1393). تأملی پیرامون رابطه فرهنگ و هنر در جامعه سنتی (اسلامی). فصلنامه مهندسی فرهنگی. سال نهم، شماره 82.
25. میرزمانی، اعظم؛ علی‌اصغر سعدآبادی و صدیقه رضاییان فردویی. (1394). شناسایی راهکار‌های ساماندهی نظام نوآوری صنعت موسیقی. فصلنامه علمی ـ پژوهشی سیاست علم و فنّاوری. سال هفتم، شماره 1.
26. ناظمی‌اردکانی، مهدی و محمد صیادی. (1393). بررسی وضعیت مؤلفه‌های اقتصاد فرهنگ در ایران؛ مقایسه تطبیقی با کشور‌های منتخب دنیا و ارائه راهکار‌های بهبود وضعیت اقتصاد فرهنگ در کشور. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. سال چهارم. شماره 13.
27. نظری‌زاده، فرهاد؛ فرزانه شاه میرولایتی و صدیقه رضائیان فردویی. (1393). مدل نظام نوآوری محصولات فرهنگی. مجله علمی‌پژوهشی دانش راهبردی. شماره 10.
28. هندرسن، جمیز و ریچارد کوانت. (1392). تئوری اقتصاد خرد. مرتضی قره‌باغیان و جمشید پژویان. نشر رسا. چاپ 16.
29. یونسکو. (1388). صنایع فرهنگی مانعی بر سر راه آینده فرهنگ. مهرداد وحدتی. تهران: نشر مؤسسه نگاه معاصر.
30. Creswell, J. W. (2007). Second Editin Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing among Five Approaches. SAGE Publications.
31. Nye, J. S. (2008). The Powers to Lead. London: Oxford University Press.
32. Sasaki, M. (2010). Urban Regeneration through Cultural Creativity and Social Inclusion: Rethinking Creative City Theory through a Japanese Case Study. Cities. No. 27.
33. The Economist. (2011). All the World,s a Game. www.economist.com.