1
دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
2
استادیار گروه مطالعات زنان دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی دانشگاه الزهرا (س)
3
دکتری سیاستگذاری دانشگاه باقرالعلوم(ع)
10.22034/jsfc.2021.107686
چکیده
سفرهای زیارتی به مناطق مرتبط با جنگ تحمیلی ایران تحت عنوان راهیان نور، با عمری بیش از دو دهه، یکی از راهبردهای فرهنگی مهم در زمینه ترویج و نشر ارزش‌های دفاع مقدس به‌شمار می‌رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی معانی بین‌الاذهانی مردم اجتماع محلی میزبان، نسبت به گردشگران جنگ و راهیان نور به‌عنوان کلیتی وابسته به آن صورت پذیرفته است تا از این رهگذر، به فهم جایگاه ایشان در نزد جامعه محلی دست یابد. استراتژی پژوهش استفهامی و رویکرد روشی آن کیفی و متکی بر مردم‌نگاری است. در این روند نمونه‌گیری بر مبنای ترکیب تکنیک‌های گلوله‌برفی و نمونه‌گیری هدفمند در هفت شهر اهواز، خرمشهر، آبادان، سوسنگرد، هویزه، حمیدیه و بستان صورت پذیرفته است. درنهایت پس از دو مرحله کدگذاری داده‌ها، در تبیین معانی بین‌الاذهانی اجتماع میزبان سه دوگانه پیوستاری شامل جنگ تحمیلی ـ دفاع مقدس، دولت‌محور ـ مردم‌محور و زائر ـ بازدیدکننده (گردشگر) شناسایی شد، که به‌ترتیب بسامد جنگ، دولت‌محوری و بازدیدکننده نمود بیشتری داشت. از سوی دیگر دوگانۀ تقابلیِ عرب حاشیه‌نشین ـ فارس مرکزنشین نیز شناسایی گردید که البته در این میان تجارب موفقی از ارتباطات میان‌فرهنگی مبتنی بر احترام متقابل و آگاهی از حساسیت‌های فرهنگی جامعه میزبان از سوی گردشگران، در تضعیفِ این دوگانه بسیار مؤثر ارزیابی شده است.
)