بازسازی اندیشه آیت‌الله مهدوی‌کنی در تولید علوم انسانی ـ اجتماعی اسلامی؛ از نظر تا تطبیق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام

چکیده

می‌توان مرحوم آیت‌الله مهدوی‌کنی را یکی از پیشگامان طراحی و پیاده‌سازی ایده تولید علوم انسانی ـ اجتماعی اسلامی پس از انقلاب اسلامی ایران دانست. وی علم دینی را نظامی معرفتی مبتنی بر جهان‌بینی اسلامی و اصول حقوقی اعتباری با ریشه‌هایی فلسفی و کلامی می‌داند و بر این باور است که استخراج و استنباط این نظام معرفتی، با رهیافتی فقاهتی در مواجهه با متون دینی امکان‌پذیر است. از دیدگاه وی در این مواجهه نباید از تلاقی یافته‌‌های علم مدرن و سکولار با متون دینی و پرسش‌‌های حاصل از این تلاقی غفلت ورزید.
ایشان بسنده‌کردن به نظریه‌پردازی در تولید علم دینی را ناتمام تلقی نموده و از این‌روی پای از دایره تئوری‌پردازی فراتر نهاده و با تأسیس نهادی علمی، دست به‌کار تطبیق و پیاده‌سازی آن نظریه در قالب برنامه‌ آموزشی ـ پژوهشی مدونی گردید. هویت خاص این نهاد در مسیر تولید علوم انسانی ـ اجتماعی اسلامی را می‌توان حاصل نگاه ویژه ایشان به اهداف، ساختار، برنامه‌ریزی درسی، معلم و متعلم دانست. از مهم‌ترین شاخصه‌‌های این نگاه می‌توان به برنامه‌ریزی تلفیقی با رویکردی میان رشته‌ای، پیوند عملی حوزه و دانشگاه، تقدم تعلیم و تزکیه دینی بر تولید علم، جریان‌سازی علمی، برگزیدن و تربیت هدفمند نیروی انسانی (اعم آموزگار و آموزنده) و ... اشاره کرد. این نوشتار با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه‌ای به بررسی مبانی و مؤلفه‌های دیدگاه و تجربه ایشان می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها