2024-03-29T19:25:15Z
http://www.jsfc.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7088
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
بررسی تقابل دو رویکرد مشروعیتبخش و مشروعیتزدا در سینمای ایران (1392-1390)
ابوالفضل
ذوالفقاری
مژده
پورمحمدی
سینما بهعنوان یک هنر ـ رسانه، هم بازتاب واقعیتهای جامعه است و هم میتواند نقشی جریانساز داشته و تأثیرات اجتماعی ایجاد کند. از سوی دیگر، مسئله مشروعیت، موضوعی مهم در جامعهشناسی سیاسی و مباحث قدرت محسوب میشود. سینما این ظرفیت را داراست که در راستای افزایش مشروعیت نظام حاکم عمل کند و یا موجب مشروعیتزدایی از قدرت مستقر گردد. ما برآنیم تا با استفاده از نظریات صاحبنظران حوزه مشروعیت و خصوصاً دیوید بیتهام و مبتنی بر روش تحلیل محتوای کیفی، مقولات و مفاهیم مطرح در دو رویکرد مشروعیتبخش و مشروعیتزدا را در سینمای ایران شناسایی کنیم و رویکرد غالب را تشخیص دهیم. برای نیل به هدف پژوهش، 13 فیلم مورد تحلیل قرار گرفته است: سه فیلم پرفروش و دو فیلم برگزیده در جشنواره فیلم فجر در سالهای 1390 الی 1392. عناصر رویکرد مشروعیتبخش از این قرارند: حقانیت نظام، وحدت ملی، دفاع مقدس، خانوادهگرایی و مقابله با استکبار جهانی. برخی از عناصر رویکرد مشروعیتزدا عبارتاند از: ناکارآمدی و فساد نظام، بیعدالتی قضایی، فقدان آزادی، ضعف جامعه مدنی، عدم حمایت از حقوق زنان، مهاجرت، ضدیت با جنگ، پوچگرایی، اخلاق سکولاریستی. در مجموع، تنها در دو فیلم، غلبه با رویکرد مشروعیتبخش بوده و میتوان نتیجه گرفت که رویکرد حاکم بر سینمای معاصر ایران، رویکرد مشروعیتزداست.
مشروعیت
مشروعیتبخش
مشروعیتزدا
تحلیل محتوا
سینما
دیوید بیتهام
اخراجیها3
جدایی نادر از سیمین
قلادههای طلا
2017
11
22
7
46
http://www.jsfc.ir/article_57078_9898e2c1871f9d5b28f33701d7217acf.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
تحلیل خوانش زنان از سریالهای ماهوارهای فارسیزبان؛ مورد مطالعه: زنان شهر سنندج
فردین
محمدی
امروزه در دنیای رسانه، سریالهای تلویزیونی یکی از ژانرهای محبوبی است که توجه مخاطبان زیادی را به خود جلب نموده است. در این میان سریال ماهوارهای «عمر گل لاله» که به زبان فارسی در کانال GEM TV پخش میشود یکی از مهمترین سریالهایی است که ذهن و وقتِ بینندگان بهویژه قشر زنان را به خود مشغول نموده است. مسئله اصلی تحقیق حاضر آن است که زنان بهمثابه مخاطبان اصلی این سریال، آن را چگونه رمزگشایی میکنند؟ آیا گفتمان مسلط بر این سریال را میپذیرند یا رد میکنند یا با آن وارد تعامل میشوند؟ بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی چگونگی خوانش زنان از این سریال است. در راستای پاسخ به این مسئله، از رویکرد نظری تحلیل دریافت و نظریه هال بهره گرفته شد و برای گردآوری و تحلیل دادهها نیز از روش تحلیل روایت استفاده گردید. نتایج پژوهش بیانگر آن است که زنان، این سریال را به چهار شیوه رمزگشایی میکنند که عبارتاند از: جایگاه مسلط ـ هژمونیک، تقابلجو، جرح و تعدیل شده و فراهژمونیک.
زنان
سریالهای ماهوارهای فارسیزبان
رمزگذاری
رمزگشایی
2017
11
22
47
72
http://www.jsfc.ir/article_57079_dc683f31a0e151e49debce8b6a026576.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
واکاوی نظریه فرهنگی «سپهرنشانهای» یوری لوتمان و کاربست آن در زمینه تحلیل مناسبات میان دین و سینما
حسین
سرفراز
احمد
پاکتچی
مسعود
کوثری
حسام الدین
آشنا
یوری لوتمان پایهگذار مکتب نشانهشناسی فرهنگی تارتو ـ مسکو با طرح نظریه فرهنگی با محوریت مفهوم سپهرنشانهای به توصیف و تبیین سازوکار عملکرد نشانهای فرهنگ در مقام یک سپهرنشانهای میپردازد. نشانهشناسی فرهنگی که نظریه و روششناسی آن مکتب است، با هدف مطالعه تعامل، همبستگی یا جدایی و تضاد میان نظامهای نشانهای شکل میگیرد. بهزعم لوتمان، سپهرنشانهای نه تنها حاصل جمع نظامهای نشانهای، بلکه بهعلاوه شرط لازم وقوع هر نوع عمل ارتباط و وجود هر نوع زبان و متنی است. در این مقاله، تعامل دین و سینما بهمثابه دو نظام نشانهای بهصورت بازنمایی دین در سینما پیشفرض ماست. مسئله اما چگونگی این بازنمایی با اِعمال روش نشانهشناسی لوتمان است. با انتخاب فیلم سینمایی «هر شب تنهایی» (رسول صدرعاملی، 1386) بهعنوان مطالعه موردی از آثار منتسب به سینمای دینی، تعامل سپهرهای نشانهای منتخب، تحلیل میشود.
دین
سپهر نشانهای
سینما
نشانهشناسی فرهنگی
یوری لوتمان
2017
11
22
73
96
http://www.jsfc.ir/article_57085_a75b86adbf95b78c9e29e97d06a3e276.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
مقایسه نحوه مواجهه افراد با موقعیتهای اخلاقی در فضای مجازی و دنیای واقعی
معصومه
تقدسی
محمدعلی
مظاهری
امید
شکری
عباس
ذبیحزاده
هدف از مطالعه حاضر بررسی تفاوتهای محتمل هنگام مواجهه با موقعیتهای اخلاقی در فضای مجازی در مقایسه با دنیای واقعی است.جامعه آماری این پژوهش را کلیه کاربران بزرگسال فضای مجازی در ایران تشکیل میدهند. حجم نمونه مورد نظر شامل 365 نفر است که از طریق نمونهگیری در دسترس انتخاب شدهاند. بهمنظور این مقایسه، طراحی 16 سناریوی کوتاه داستانی (4 جفت جنسیتی و 4 جفت مشترک) توسط پژوهشگر به شکلی صورت گرفت که هر جفت سناریو موضوع خاصی در حوزه اخلاق روابط را، یک بار در فضای مجازی و بار دیگر در دنیای واقعی میسنجد.یافتههای پژوهش نشان میدهند دراغلب موضوعات اخلاقی مطرحشده ـ برای مثال خیانت، دزدی، حریم خصوصی و موارد دیگر ـ تفاوت معناداری میان نحوه مواجهه و قضاوت اخلاقی افراد در دو فضای مجازی و واقعی بهچشم میخورد. میزان این تفاوت با توجه به نوع موضوع اخلاقی دچار تغییر شده ولی جز در پارهای موارد جزئی تحت تأثیر متغیرهای فردی قرار نمیگیرد. میتوان گفت بهدلیل برخی ویژگیهای فضای مجازی مثل گمنامی، برونرفت از حیطه کنترل بیرونی و موارد دیگر، افراد در فضای مجازی به شکلی سهلگیرانهتر با موضوعات اخلاقی مواجه شده و پایینتر از سطح استانداردهای اخلاقیِ معمول خود رفتار میکنند.
اخلاق
فضای مجازی
قضاوت اخلاقی
اینترنت
فضای سایبری
2017
11
22
97
122
http://www.jsfc.ir/article_57086_f422e2722b506d13761c81d97586d95a.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
نقش الگوهای جهادی در تعمیق ریشههای هویتی جوانان
مرتضی
منطقی
بررسیهای مقدماتی انجامشده نشانگر برخی از تحولهای هویتی جوان انقلاب اسلامی است که بعضاً مثبت ارزیابی نمیشود، از آنجا که عوامل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، آثار مهم و قابل توجهی در جهت هویتبخشی جوانان دارند و نیز با توجه به ضعف الگوپردازی از نمونههای جهادی، این پژوهش بهدنبال آن است تا اثر این الگوها را در هویتبخشی به جوانان مورد مطالعه قرار دهد. در مرحله نخست پس از انجام 80 مصاحبه با چهرههای کلیدی جهاد سازندگی در دوران جنگ، خلاقیتهای رزمی مهندسی جهاد سازندگی در آن دوران احصا شد. در مرحله بعد از 110 نفر از دانشجویان خواسته شد تا ارزشیابی خود را در مورد جهاد سازندگی ارائه کنند. آنگاه بعد از ارائه قریب به 200 تصویر از دستاوردهای خلاق رزمی ـ مهندسی جهاد سازندگی به آنان، از دانشجویان مجدداً درخواست شد تا ارزیابی خود را از جهادگران مطرح سازند. تحلیل مضمون انجامشده در بررسی یک گروه با خودش، اثرگذاری قابل توجه آگاهی جوانان از دستاوردهای جهادگران بر جریان هویتیابی آنان را نشان داد. در ادامه با تبدیل دادههای کیفی حاصله به دادههای کمی، تفاوت معنادار نتایج مشخص شد. بنابراین بهنظر میرسد با استخراج الگوهای مختلف جهادی و ارائه عینی و ملموس آنان به جوانان، میتوان در تحول هویتی آنان تأثیر مثبتی برجای نهاد.
جهاد سازندگی
هویت
الگو
دانشجو
2017
11
22
123
155
http://www.jsfc.ir/article_57087_a4393b450c2c510a7c2b717dafbb9307.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
شناسایی و طبقهبندی آسیبهای فرهنگی و اجتماعی ناشی از مصرف سریالهای ماهوارهای با استفاده از روش فراترکیب
بهنام
یاوری
سیاوش
صلواتیان
هدف این مقاله شناسایی آسیبهای ناشی از مصرف سریالهای ماهوارهای فارسیزبان در مخاطبان ایرانی و طبقهبندی آنهاست. برای این منظور از روش فراترکیب که یکی از انواع پژوهشهای فرامطالعه است، استفاده شد. در قدم اول با کلیدواژههای مختلف در مهمترین بانکهای اطلاعاتی پژوهشها و مقالات در کشور جستجو و تعداد 55 اثر پژوهشی مرتبط در این زمینه شناسایی گردید. در قدم بعد با بررسی اولیه این پژوهشها براساس شاخصهای معین تعداد 27 عنوان از آنها که مستقیم به آسیبهای ناشی از تماشای سریالهای ماهوارهای پرداخته بودند انتخاب شدند. در ادامه با تکنیک کدگذاری کیفی براساس روش فراترکیب 140 کد اولیه از دل پژوهشهای منتخب استخراج و در ذیل 33 مفهوم محوری، دستهبندی شدند. در آخرین مرحله 33 مفهوم محوری با طبقهبندی به 6 مقوله اصلی تقلیل یافت. درنهایت یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که مصرف سریالهای ماهوارهای فارسیزبان، سبب چنین آسیبهای فرهنگی و اجتماعی میشود؛ تأثیرپذیری از فرهنگ غربی، تضعیف نهاد خانواده، آسیبهای روانی، افزایش ناهنجاریهای اجتماعی و تضعیف فرهنگ اسلامی ـ ایرانی.
آسیبهای فرهنگی اجتماعی
شبکههای ماهوارهای فارسیزبان
سریال تلویزیونی
فراترکیب
2017
11
22
157
182
http://www.jsfc.ir/article_100194_9ba40a83ebc5bf99ac5bac1103e9b75b.pdf
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
راهبرد فرهنگ
2008-3696
2008-3696
1396
10
39
تأثیر مطالعه کتابهای معنوی و حماسی بر ارزشهای اسلامی ـ ایرانی و رفتار اخلاقی دانش آموزان دختر با زمینه انحرافات اخلاقی
مریم
امیرکانیان
بهروز
مهرام
محمود
سعیدیرضوانی
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر مطالعهی کتابهای معنوی و حماسی بر ارزشهای اسلامی ایرانی و رفتار اخلاقی دانشآموزان دختر مقطع متوسطه بود. روش مطالعه آزمایشی و از نوع طرح تک آزمودنی با خطوط پایه چندگانه بود. ابتدا در قالب خط پایه و بدون مداخله، رفتار اخلاقی و ارزشهای اسلامی ـ ایرانی آزمودنیها مورد بررسی قرار گرفت و سپس در فواصل بیست روز و در پنج نوبت، کتابهای تعیینشده به آزمودنیها ارائه و تغییرات رفتاری و ارزشی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه شامل چهار نفر از دانشآموزان دختر سال سوم متوسطه یک دبیرستان در شهر مشهد بود که بهصورت هدفمند انتخاب و تغییرات آنان در دو مؤلفه نگرش نسبت به ارزشهای دینی و ملی و رفتار اخلاقی بررسی شد. برای سنجش نگرش به ارزشهای اسلامی ـ ایرانی، از پرسشنامه نگرشسنج و برای سنجش رفتار اخلاقی، از سیاهه مشاهده رفتار استفاده گردید. نتایج نشان داد که نگرش مثبت دانشآموزان به ارزشهای اسلامی ـ ایرانی، با مطالعه کتابهای زندگینامهای شخصیتهای معنوی و حماسی افزایش یافته و رفتارهای غیراخلاقی آنها بهطور چشمگیری کاهش داشته است. تدوین برنامههای مطالعاتی و ترغیب نوجوانان به مطالعه زندگی و منش شهدا و حماسهسازان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، از توصیههای این مطالعه بوده است که همخوان با اصل الگوپردازی و اسوهبخشی در مبانی تربیت اسلامی است.
رفتار اخلاقی
ارزش اخلاقی
کتاب
شخصیت حماسی و معنوی
هویت اسلامی ـ ایرانی
2017
11
22
183
211
http://www.jsfc.ir/article_57089_b6cb9f94ff3f6fa516bd2f7c6fd8e72a.pdf