دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
بازنمایی غرب در گفتمان اسلامِ احیاشده
7
39
FA
حسین
کچویان
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
kachoian@ut.ac.ir
قاسم
زائری
استادیار گروه جامعهشناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
qasem.zaeri@gmail.com
امام خمینی (ره) رهبری انقلاب اسلامی در ایران را بهعهده داشت که تأثیرات گستردهای بر منطقه خاورمیانه اسلامی و جهان اسلام داشته است. در «گفتمان اسلامِ احیاشده» که او به شکلگیریِ آن کمک کرده و در چارچوبِ آن سخن میگوید، غرب، بهشیوهای منحصربهفرد، بازنمایی و درواقع، غیریتسازی شده و تفاوتهای ذاتیاش با شرق و اسلام مشخص شده است. در این مقاله، با بررسی موردیِ آرای امام خمینی (ره) و آیتالله مطهری، نحوه بازنمایی غرب تشریح میشود. در این گفتمان، توجه به غرب و غیریتسازیِ آن، جایِ خود را به خودسازی و خودشناسی بهویژه در آرای امام خمینی (ره) میدهد. او بهدنبال گفتوگو با نظریه سیاسی و معرفتشناسانه غرب نیست، بلکه مفهومسازی و ایده مبتنی بر خودسازی خود را دنبال میکند.
گفتمان اسلام احیاشده,غرب,مدرنیته,نادیدهانگاری مثبت,امام خمینی (ره),مطهری,شریعتی,غیریتسازی,خودسازی
http://www.jsfc.ir/article_17576.html
http://www.jsfc.ir/article_17576_c1a54cc496b8f689635c3e4cfe923333.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
بررسی دلایل مخالفت با علم دینی
41
66
FA
سیدمحمدتقی
موحدابطحی
عضو گروه فلسفه علوم انسانی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
smtm_abtahi@yahoo.com
امروزه ایده تولید علم دینی در جهان اسلام ایدهای کاملاً شناخته شده است. این ایده پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و بهخصوص در سالهای اخیر در ایران مورد بحث و گفتگوهای بسیار قرار گرفته است. با وجود گرایش بسیاری که نسبت به تولید علم دینی در جامعه بهوجود آمده است، این ایده با مخالفت تنی چند از اساتید ایرانی از جمله عبدالکریم سروش، علی پایا، مصطفی ملکیان روبروست. مخالفین علم دینی بر این باورند که: «تولید علم دینی ضرورتی ندارد»، «تولید علم دینی امکان ندارد»، «تولید علم دینی مطلوب نیست» و در نهایت «تولید علم دینی اخلاقی نیست». در این مقاله مدعیات چهارگانه فوق بررسی و نشان داده خواهد شد که هیچ یک از آنها نمیتواند بهلحاظ نظری مانعی برای ایده علم دینی باشد، هر چند باید نظرات مخالفین علم دینی را در نظر داشت تا اقدامات آموزشی، پژوهشی، برنامهریزی و سیاستگذاری در زمینه علم دینی بهلحاظ عملی فارغ از عیوبی باشد که مخالفین به آن اشاره کردهاند.<br /><br />
علم دینی,ضرورت علمی دینی,امکان علم دینی,مطلوبیت علم دینی,اخلاقی بودن علم دینی,عبدالکریم سروش,مصطفی ملکیان,علی پایا
http://www.jsfc.ir/article_43839.html
http://www.jsfc.ir/article_43839_7db1da9ccaf8a0d344f1913a76005aa2.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
رابطه بین جهتگیری مذهبی درونی و رفتارهای سلامت جسمی، روانی و معنوی و نقش واسطهای ارزیابی چالشبرانگیز بودن
67
82
FA
رحیم
بدری گَرگَری
0000000171966016
دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه تبریز
badri_rahim@yahoo.com
ابوالفضل
فرید
استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی تبریز
abolfazlfarid@yahoo.com
پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی ارزیابی اولیه چالشی موقعیتها در ارتباط بین جهتگیری مذهبی درونی و رفتارهای سلامت روانی، معنوی و جسمانی انجام گرفت. 300 دانشآموز دختر دبیرستانهای شهر تبریز با استفاده از نمونهگیری خوشهای تصادفی انتخاب شدند. بهمنظور جمع آوری دادهها از مقیاسهای پرسشنامه جهتگیری مذهبی، پرسشنامه ویژگیها و رفتارهای سلامت جسمی، ذهنی و معنوی و مقیاس ارزیابی وقایع زندگی استفاده گردید. مدل نظری با استفاده از روش معادلات ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که مدل از برازش مناسب بر خوردار است. اثر مستقیم جهتگیری مذهبی درونی بر سلامت روانی، جسمی و معنوی معنیدار نبود اما اثر غیرمستقیم جهتگیری مذهبی درونی از طریق ارزیابی اولیه چالشبرانگیز موقعیتها بر سلامت روانی، معنوی و جسمی معنیدار بود<br /><br />
ارزیابی چالش,مذهب درونی,رفتارهای سلامت جسمی,روانی و معنوی,مدل معادلات ساختاری
http://www.jsfc.ir/article_43840.html
http://www.jsfc.ir/article_43840_f9c9dcb3f7f6a2a43a98228d7952cd61.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
رابطه کمالگرایی، استرس ادراکشده و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی
83
102
FA
ناصر
بهروزی
استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز
behroozyn@yahoo.com
منیجه
شهنی ییلاق
استاد دانشگاه شهید چمران
shahn@scu.ac.ir
سید مهدی
پورسید
کارشناسارشد روانشناسی تربیتی
seyed_mehdi_pourseyed@yahoo.com
هدف پژوهش حاضر، تعیین رابطه کمالگرایی، استرس ادراکشده و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی در دانشجویان مقطع علوم پایه رشته پزشکی بوده است. به همین منظور از بین دانشجویان پسر و دختر مقطع علوم پایه رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اهواز 200 نفر (120 دختر و 80 پسر) به شیوه نمونهگیری تصادفی طبقهای انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از مقیاس استرس ادراکشده کوهن و همکاران (1983)، پرسشنامه کمالگرایی مثبت و منفی استابر و همکاران (2007)، پرسشنامه حمایت اجتماعی فیلیپس (1984) و پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران (2007) استفاده شد. برای تحلیل دادهها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با روشهای سلسلهمراتبی و گام به گام استفاده شد. یافتهها نشان دادهاند که استرس ادراکشده و کمالگرایی ناسازگارانه با فرسودگی تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار و متغیرهای حمایت اجتماعی و کمالگرایی سازگارانه با فرسودگی تحصیلی رابطه منفی و معنیدار دارند. همچنین، نتیجه رگرسیون چندگانه با روش سلسلهمراتبی و گام به گام نشان داده است استرس ادراکشده، بهترین پیشبینیکننده فرسودگی تحصیلی دانشجویان بهشمار میرود. نتایج با پژوهشهای قبلی همخوانی داشته و متغیرها میتوانند پیشبینهای خوبی برای فرسودگی باشند.<br /><br />
فرسودگی تحصیلی,استرس ادراکشده,کمالگرایی سازگارانه و ناسازگارانه,حمایت اجتماعی
http://www.jsfc.ir/article_43841.html
http://www.jsfc.ir/article_43841_74492d6578c8b849cbcebbe4939d2e10.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
جایگاه آموزش در برنامههای علم و فناوری کشورهای منتخب جهان
103
128
FA
سوسن
قهرمانیقاجار
استادیار دانشکده ادبیات، زبانها و تاریخ دانشگاه الزهراء
ghahremanighajar@yahoo.com
حسین
محمدیدوستدار
استادیار گروه ترویج علم مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
hmdoostdar@yahoo.com
ابوالفضل
رنجبرنوعی
دانشیار گروه مهندسی برق دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل
a.ranjbar@nit.ac.ir
تدوین نقشه جامع علمی کشور بر اساس اهداف کلان جامعه از دغدغههای عمده محافل علمی و فرهنگی کشور در سالهای اخیر بوده است. با وجود برداشتهای مختلف نسبت به مفهوم نقشه جامع و جایگاه و نقش بخشهای مختلف آن، میتوان انتظار داشت در طرحی با این عنوان، مقوله «آموزش» از جایگاه ویژهای برخوردار باشد. توجه به این نکته که بسیاری از کشورها پیش از این به تدوین سیاستهای کلان علم و فناوری خود پرداختهاند، مطالعهای تطبیقی در این زمینه میتواند افقهای جدیدی را برای تعیین جایگاه و نقش مقولات مختلف، از جمله آموزش، در تدوین سیاستهای مشابه در کشورمان برای دستاندرکاران بگشاید. از این رو مقاله حاضر به بررسی جایگاه و نقش مقوله آموزش در طرحهای ملی علم و فناوری 9 کشور اسپانیا، فنلاند، جمهوری چک، ایرلند، هند، ژاپن، تایوان، اوگاندا و آفریقای جنوبی میپردازد. با اینکه طبعاً سیاستهای این کشورها را نمیتوان نمونه کامل و قابل الگوبرداری صرف دانست، اما یافتههای این بررسی با به تصویر کشیدن نقاط قوت و ضعف اسناد مورد مطالعه، برخی مسائل قابلتأمل را برای سیاستگذاران علم و فناوری کشور در زمینه جایگاه امر آموزش در نقشه جامع علمی کشور مطرح میکند. اهم این مسائل عبارتاند از نگاه کمی و محصول محور نسبت به آموزش؛ کلی بودن بیش از حد نکات مربوط به آموزش در این سند؛ در حاشیه قرار گرفتن آموزش نسبت به اقتصاد، پژوهش و خصوصاً فناوری؛ و نبود دیدگاه نظری منسجم و مشخص در پس مطالبی که در زمینه آموزش در نقشه گنجانده شده است. بر این اساس، توجه سیاستگذاران امر به این نکته جلب میشود که در بازنگریهای احتمالی نقشه جامع علمی کشور و نیز در تدوین اسناد و برنامههای پایین دستی و اجرایی، نگاهی دوباره به جایگاه آموزش در برنامههای علم و فناوری کشور ضروری خواهد بود. <br /><br />
نقشه جامع علمی,نقش آموزش در علم و فناوری,سیاستگذاری علمی,مطالعه تطبیقی
http://www.jsfc.ir/article_43842.html
http://www.jsfc.ir/article_43842_4e377ff296aae5ab6d8a09092697d1f9.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
اثر همدلی فرهنگی، ابتکار اجتماعی و قومگرایی بر هوش فرهنگی
129
153
FA
یعقوب
احمدی
استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور
yahmady2001@yahoo.com
وحید
قاسمی
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان
v.ghasemi@ltr.ui.ac.ir
هوش فرهنگی بهعنوان قابلیت یادگیری الگوهای جدید در تعاملات فرهنگی و ارائه پاسخهای رفتاری صحیح به این الگوها تعریف شده است. با توجه به متنوع و چندفرهنگی بودن جامعه ایرانی، هدف اصلی مقاله حاضر سنجش وضعیت هوش فرهنگی و عوامل مؤثر بر آن است. <br />روش پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی است. همچنین از نظر کنترل شرایط پژوهش یک بررسی پیمایشی، از نظر وسعت پهنانگر و از نظر زمانی، مقطعی است (نیمه نخست سال 1390). جامعه آماری پژوهش شهروندان 15 سال به بالای مناطق چندگانه شهر سنندج بوده، حجم نمونه مقتضی با توجه به حداکثر پراکندگی و خطای 5 درصد بر اساس فرمول کوکران، 340 نفر تعیین شده است و شیوه نمونهگیری نیز به روش خوشهای چندمرحلهای انجام پذیرفته است. <br />نتایج توصیفی تحقیق، از مطلوبیت وضعیت متغیرهای تحقیق بهویژه متغیر وابسته یعنی هوش فرهنگی و ابعاد آن حکایت دارند. همچنین نتایج تحلیلی تحقیق، حاکی از اثر معنادار متغیرهای مستقل یعنی همدلی فرهنگی، ابتکار اجتماعی و قومگرایی بر شاخص هوش فرهنگی است. از این منظر، اثر ابتکار اجتماعی و همدلی فرهنگی مستقیم و اثر قومگرایی مطابق انتظارات نظری منفی و معکوس بوده است. در نهایت انتظار آن است که %24 از واریانس هوش فرهنگی با استفاده از واریانسهای ترکیب خطی همدلی فرهنگی، ابتکار اجتماعی، قومگرایی اجتماعی و قومگرایی اقتصادی تبیین شود. <br /><br />
هوش فرهنگی,ابتکار اجتماعی,همدلی فرهنگی,قومگرایی,تنوع فرهنگی
http://www.jsfc.ir/article_43843.html
http://www.jsfc.ir/article_43843_f1a3396db9fe1be48decfed4fabae4b8.pdf
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ
2008-3696
5
20
2013
02
19
تأملی بر خردهفرهنگ جوانان: مطالعهای درباره ماشینرانی نمایشی جوانان شهر رشت
155
175
FA
فردین
علیخواه
عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه گیلان
faralikhah@gmail.com
متین
پورجعفری
کارشناسارشد جامعهشناسی از دانشگاه گیلان
matin.poorjafari@gmail.com
در سالهای اخیر خردهفرهنگ «ماشینرانینمایشی» در شهرهای بزرگ کشورمان نظر هر کنجکاوِ موضوعات اجتماعی و فرهنگی را به خود جلب میکند. اینگونه پدیدهها در تعامل با روندهای کلی اجتماعی شکل گرفته و روشن است که بررسی آنها میتواند به شناخت بیشتری از این جریانات و روندها منجر شود. در این مقاله تلاش بر آن است تا نشان داده شود که چه زمینههایی موجب شکلگیری خردهفرهنگ ماشینرانینمایشی در بین جوانان شده است؟ در واقع شناخت معانی آشکار و لایههای پنهان نهفته در این خردهفرهنگ، نقطه عزیمت این مقاله خواهد بود. از اینرو ضمن مروری بر فضای مفهومی موضوع و نظریههای مرتبط با آن، دیدگاههای هبدایج از مکتب بیرمنگام برای استخراج ایدههایی مورد توجه قرار گرفته است. این مطالعه به روش کیفی انجام شده و دادههای آن حاصل مصاحبه با 18 نفر از جوانان شهر رشت بوده است. این افراد به شیوه نمونهگیری گلوله برفی انتخاب شدهاند. نتایج مطالعه حاکی از آن است که خردهفرهنگ ماشینرانینمایشی در بین جوانان درحال شکلگیری است و مهمتر اینکه در پس خردهفرهنگِ ماشینبازی، فرایند هویتیابی، ابراز وجود در برابر دیگران و جلبتوجه جنس مخالف، به چشم میخورد و همچنین اثر مسائلی نظیر کمبود زیرساختهای فرهنگی و فضاهای تفریحی بر گرایش به سمت اتومبیل نیز مشهود است. <br /><br />
http://www.jsfc.ir/article_43844.html
http://www.jsfc.ir/article_43844_76779a0f1a891142ec534e6b24c0de40.pdf