ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه جامعهشناختی عادتوارههای متعارض با الزامات نهادی علم در پژوهشهای علوم انسانی
هدف پژوهش اکتشافی، توصیفی و تفسیری حاضر تبیین چرایی و پیامدهای پیدایش عادتوارههای متعارض با الزامات نهادی علم در میان پژوهشگران علوم انسانی از منظر مشارکتکنندگان در تحقیق است. بدینمنظور، 35 نفر عضو هیئت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علامه طباطبائی، در قالب نمونهگیری هدفمند انتخاب و فرایند نمونهگیری از آنها تا رسیدن به مرحله اشباع ادامه یافته است. دادهها به کمک مصاحبههای عمیق و نیمهساختاریافته و گپوگفتهای دوستانه، جمعآوری و سپس، تحلیل شدهاند. بهموجب واکاوی مضمونی دادهها، عدم انباشت تجربه پژوهشی و ضعف اشتراک دانش در اجتماع علمی، ابهام در استانداردهای پژوهشی، هزینههراسی، مضیقههای انگیزشی و روانی، دوگانه مطالعه و اقتصاد و تأملات بازاندیشانه معرفتشناختی، مضامین ششگانهای هستند که عادتوارههای متعارض با الزامات نهادی علم را در پژوهشهای علوم انسانی تبیین میکنند. تصمیمسازی مستقل از پژوهش و تکانههای مدیریتی شدید، سیاستگذاری پرهزینه، فروکاست سرمایه اجتماعی و احساس استغنای برنامهریزی از یافتههای پژوهشی علوم انسانی مضامینی هستند که پیامدهای حاصل از وجود عادتوارههای متعارض با الزامات نهادی علم را بازنمایی میکنند. برداشت تفسیریتر از نوع روابط میان مضامین برساختشده نشان میدهد نارواییهای مرتبط با اخلاق پژوهش ذیل مقوله مرکزی فقدان اجتماع علمی قابل فهم است؛ بر همین مبنا، تکوین اخلاق علمی موکول به تحقق اجتماع علمی نقشآفرین خواهد بود که در پی آن اخلاق پژوهشی از سطح ترجیحات شناختانگارانه فردی خارج و تبدیل به امری نهادی، با سویههای جامعهشناختی میگردد. ارتقاء مذکور متضمن پاسداشت بازاندیشیهای معرفتشناختی حول معنای علم و اخلاق پژوهش، تأمل پیرامون نسبت میان علم و جامعه، و بازآفرینیهای ساختاری برآمده از موارد فوق، در مقام سیاستگذاری و برنامهریزی خواهد بود.
http://www.jsfc.ir/article_105519_7a8e9c1ff0cbbbceb4a1c9ede0320ad7.pdf
2020-02-20
7
48
10.22034/jsfc.2020.105519
جامعه داناییمحور
دانشگاه
پژوهش
علوم انسانی
اخلاق علمی
توسعه اجتماعی
ابراهیم
اخلاصی
eb.ekhlasi@atu.ac.ir
1
استادیار جامعهشناسی دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
یاسر
رستگار
yaser.rastegar62@gmail.com
2
استادیار دانشگاه هرمزگان
AUTHOR
1. اجاقی، رضوان؛ محمود کیوانآرا؛ مظفر چشمه سهرابی و احمد پاپی. (1390). تحلیل آسیبشناسی تقلب و سرقت علمی، بر اساس یک تحقیق کیفی. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ویژهنامه توسعه آموزش و ارتقای سلامت. 11(9).
1
2. افروغ، عماد. (1395). ارزیابی انتقادی نهاد علم در ایران. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
2
3. اکرمی، موسی. (1396). مسئله علم در ایران از تاریخ و فلسفه علم تا فرهنگ دانشگاهی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
3
4. ایراندوست، سیدفهیم؛ سینا احمدی و بهمن باینگانی. (1395). درآمدی بر شناخت و واکاوی مفهوم اجتماع علمی. دوماهنامه داخلی جشنواره بینالمللی فارابی. شماره 29.
4
5. بارنت، رونالد. (1398). ایده آموزش عالی. میرمجید محمدی فومنی؛ آریادخت قیومی بیدهندی؛ علی رضایی و احسان اکرادی. تهران: اندیشه احسان.
5
6. بحرینی، نسرین. (1389). اخلاق پژوهش بهمنزله یک دانش: جستجو در اضلاع و هویت معرفتی اخلاق پژوهش. راهبرد فرهنگ. شماره 8 و 9.
6
7. بوکی، ماسیمیانو. (1394). علم در جامعه، مقدمهای بر مطالعات اجتماعی علم. مصطفی تقوی و علی برزگر. تهران: انتشارات آگاه.
7
8. توکل، محمد. (1389). جامعهشناسی علم، مباحث نظری. تهران: انتشارات جامعهشناسان.
8
9. توناینن، جووآ و تارخا نوتیلا. (1395). تعیین هنجارهای علم، از معیارهای معرفتی تا نبرد بر سر قواعد سازمانی، چشماندازهای فرهنگی آموزش عالی. ویراستاری جوسی ولیما و اویلی هلنا ایلیوکی. محمد صفار. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
9
10. خانیکی، هادی. (1396). چالشهای دانشگاه در ایران؛ دانشگاه، سیاست و فرهنگ. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
10
11. ربانی، علی و زهرا ماهر. (1390). بررسی رویکردهای جامعهشناختی در باب ماهیت معرفت علمی: ازعقلانیسازی تا رویکرد فرهنگی. فصلنامه سیاست علم و فنّاوری. سال سوم. شماره 3.
11
12. رجبزاده عصارها، امیرحسین؛ نادر نقشینه و علیاکبر صبوری. (1392). مطالعه آشنایی پژوهشگران دانشگاه تهران با تعریفها و مصداقهای سوء رفتارهای پژوهشی. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی. دوره 47. شماره 4.
12
13. سریعالقلم، محمود. (1373). فرهنگ علمی و فرهنگ عمومی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی. شماره 87 و 88.
13
14. شاپیرو، هارولدتی. (1396). آموزش عالی و جامعه. شروین مقیمی و شیما شصتی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
14
15. شارون، جوئل. (1386). ده پرسش از دیدگاه جامعهشناسی. منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
15
16. صبوری، علیاکبر. (1385). تولید علم ایران در سال 2006. رهیافت. شماره 38.
16
17. عزیزی، نعمتالله. (1396). ضرورت اصلاحات در آموزش عالی، تأملی بر مسائل و چالشهای روز در نظام دانشگاهی کشور. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
17
18. عصاره، فریده و رحمان معرفت. (1384). مشارکت پژوهشگران ایرانی در تولید علم جهانی در مدلاین (حوزه علوم پایه و بینرشتهای پزشکی). رهیافت. شماره 35.
18
19. فقیه، نظامالدین. (1372). جایگاه ارزشها در آموزش و پژوهشهای علمی. علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. شماره 15 و 16.
19
20. فکوهی، ناصر. (1396 الف). بوردیو و میدان دانشگاهی دانش و دانشگاه. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
20
21. فکوهی، ناصر. (1396 ب). دانشگاهی که بود. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
21
22. کلارک، کِر. (1389). کاربردهای دانشگاه. سید مصطفی حدادی و علی گلمحمدی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
22
23. گامپورت، پاتریشیا جی. (1396). جامعهشناسی آموزش عالی. مرتضی مردیها. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
23
24. گلوور، دیوید؛ شیلاف استرابریج و محمد توکل. (1384). جامعهشناسی معرفت و علم. شاپور بهیان و دیگران. تهران: انتشارات سمت.
24
25. گیلدر، اریک. (1396). چالش مفهومی، مقایسه تطبیقی چشماندازهای نظامهای آموزش عالی در قرن بیستم. دانشگاه و اجتماعات علمی آن. ویراسته ایان مکنی. محمدعلی توانا. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
25
26. لویس، هری. (1395). نگاهی انتقادی به دانشگاه هاروارد. مرتضی مردیها. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
26
27. لهساییزاده، عبدالعلی. (1375). موانع پژوهش علوم اجتماعی در ایران. رهیافت. شماره 14.
27
28. مرجائی، سیدهادی. (1396). جامعهپذیری دانشگاهی، رویکردها و فرایندها. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
28
29. مردیها، مرتضی و محبوبه پاکنیا. (1396). دانشگاه نخبه، دانشگاه توده. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
29
30. معیدفر، سعید. (1395). فقدان اجتماع علمی عاملی بر ضعف انسجام اجتماعی. دوماهنامه داخلی جشنواره بینالمللی فارابی. شماره 29.
30
31. منصوریان، یزدان. (1390). پایبندی به اخلاق علمی و پیشگیری از فریبکاری در سایه علم. پایگاه تحلیلی خبری لیزنا. سخن هفته. شماره 35.
31
32. ویلما، جوسی و اویلی هلنا ایلیوکی. (1395). چشماندازهای فرهنگی آموزش عالی. محمد صفار. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
32
33. هیوز، مایکل. (1395). مبانی جامعهشناسی. مهرداد هوشمند و غلامرضا رشیدی. تهران: انتشارات سمت.
33
34. Boulton, G. & C. Lucas. (2008). What Are Universities for?. Available at https: //www.researchgate.net/publication/225511003_What_Are_Universities_For
34
35. Brennan, J.; R. King & Y. Lebeau. (2004). The Role of Universities in the Transformation of Societies; An International Research Project. Synthesis Report. Available at https://pdfs.semanticscholar.org/e42f/ab64590cb909b3112696f1b98c0c36bb2028.pdf
35
36. Filabi, A. & C. Bulgarella. (2018). Organizational Culture Drives Ethical Behaviour: Evidence from Pilot Studies. pp.1-17. Available at https://www.oecd.org/corruption/integrity-forum/academic-papers/Filabi.pdf.
36
37. Layzell, D. T. (1999). Higher Education’s Changing Environment. Faculty Productivity. Facts, Fictions, and Issues. 3-37.
37
38. Lukovics, M.& B. Zuti. (2017). New Functions of Universities in the XXI. Century: “Fourth Generation” Universities? Available at https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3022727.
38
39. Mason, R. O; F. M. Mason. & M. J. Culnan. (1995). Ethics of Information Management, Sage Publications. CA: Thousand Oaks.
39
40. Shanklin, C. (2001). A Faculty Perspective: Intrinsic Research Rewards that Make a Successful Faculty Member Tick. Retrieved 7/13/07 from http://merrill.ku.edu/publications/2001 whitepaper/shanklin.html.
40
ORIGINAL_ARTICLE
معرفی چارچوبی جدید برای معرفتشناسی آیندهپژوهی: معرفتشناسی اجتماعی؛ با تأکید بر نقد و بررسی آراء وندل بل
در مراحل رشد و تثبیت هر حوزه علمی، توجه به مبانی فلسفی آن و بهویژه مبانی معرفتشناختی، ضرورتی اجتنابناپذیر است. آیندهپژوهی هم اکنون در این مرحله قرار دارد. با وجود کارهای خوبی که در حوزه معرفتشناسی آیندهپژوهی صورتگرفته، اما این تلاشها با سه مشکل روبرو هستند؛ اول، اکثر این تلاشها بهصورت مجزا و مستقل از هم صورتگرفتهاند و فاقد مبانی مشترکاند، دوم، اکثر این نوشتهها با مفروض گرفتن نظریات و پارادایمهایی در حوزه فلسفه و معرفتشناسی، سعی در بهکار بستن آنها در حوزه آیندهپژوهی دارند و کمتر بهطور مستقیم با سؤالات معرفتشناختی مرتبط با این حوزه بهمثابه سؤالاتی اصیل درگیر شدهاند. و سوم، اکثر نوشتهها در حوزه معرفتشناسی آیندهپژوهی، در چارچوب رویکرد تحلیلی و فلسفی به مسئله معرفتشناسی محصور شدهاند و به پیشرفتهای اخیر حوزه معرفتشناسی بهویژه چرخش اجتماعی کمتر توجه دارند. از اینرو، هدف ما در این مقاله، استفاده از نظریههای اخیر معرفتشناسی اجتماعی در حوزه مطالعات علم و فنّاوری، بهویژه چرخش اجتماعی است تا در نتیجه، نخست، یک صورتبندی کلی از چارچوب معرفتشناسی آیندهپژوهی ارائه دهیم و سپس، براساس چارچوب فوق، پاسخهایی اولیه برای پرسشهای معرفتشناختی آیندهپژوهی پیشنهاد کنیم.
http://www.jsfc.ir/article_105520_1ae17dca05e6260fc915cecc92e7fe03.pdf
2020-02-20
49
70
10.22034/jsfc.2020.105520
معرفتشناسی
آیندهپژوهی
چرخش اجتماعی
معرفتشناسی اجتماعی
علی
چاپرک
a_chaparak@yahoo.com
1
پژوهشگر گروه آیندهنگاری و سیاستپژوهی پژوهشگاه نیرو
AUTHOR
سید محمدامین
قانعیراد
ghaneirad@yahoo.com
2
استاد گروه علم و جامعه مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور
AUTHOR
محمدمهدی
ذوالفقارزاده
zolfaghar@ut.ac.ir
3
استادیار گروه مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
1. Aligica, P. D. & R. Herritt. (2009). Epistemology, Social Technology, and Expert Judgement: Olaf Helmer’s Contribution to Futures Research. Futures. 41(5).
1
2. Aligica, P. D. (2003). Prediction, Explanation and the Epistemology of Future Studies. Futures. 35(10).
2
3. Bell, W. (2009). Foundation of Futures Studies Volume 1. Fifth Prin. New Brunswick (U.S.A.) and London (U.K.): Transaction Publishers.
3
4. Bogen, J. (2017). Theory and Observation in Science First. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved (https://plato.stanford.edu/archives/sum2017/entries/science-theory-observation/).
4
5. Brown, J. R. (1984). Scientific Rationality: the Sociological Turn. No. (25). Springer Science & Business Media.
5
6. Cagnin, C.; M. Keenan; R. Johnston; F. Scapolo. & R. Barré, Ed. (2008). Future-Oriented Technology Analysis. Strategic Intelligence for an Innovative Economy. Springer, Berlin.
6
7. Choi, S. & M. Fara. (2016). Dispositions. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved (https: //plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/dispositions/).
7
8. Dator, J. (1996). Futures Studies as Applied Knowledge. In R. A. Slaughter (Ed.) New Thinking for a New Millennium. pp. 105–115. London: Routledge.
8
9. Fantl, J. (2017). Knowledge How. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved (https: //plato.stanford.edu/archives/fall2017/entries/knowledge-how).
9
10. Felt, U; R. Fouché; C. A. Miller. & L. Smith-Doerr, Eds. (2016). Handbook of Science and Technology Studies. Fourth Edi. London: the MIT Press.
10
11. Hackett, E. J.; O. Amsterdamska; M. Lynch. & J. Wajcman, Eds. (2008). The Handbook of Science and Technology Studies. Third Edit. The MIT Press.
11
12. Haddock, A.; A. Millar. & D. Pritchard. (2010). Social Epistemology. New York: Oxford University Press.
12
13. Hemel, K. G. (1965). Aspects of Scientific Explanation and Other Essays in the Philosophy of Science. Toronto: the Free Press.
13
14. Inayatullah, S. (1990). Deconstructing and Reconstructing the Future. Predictive, Cultural and Critical Epistemologies. Futures. 22(2).
14
15. Jasanoff, S. (2005). Designs on Nature; Science and Democracy in Europe and the United States. Princeton University Press.
15
16. Khun, T. S. (1962). The Structure of Scientific Revolutions. Second Edi. Enlarged: the University of Chicago Press.
16
17. Kuosa, T. (2011). Evolution of Futures Studies. Futures. 43(3).
17
18. Latour, Bruno. (2007). Reassembling the Social: an Introduction to Actor-Network-Theory. Oxford University Press.
18
19. Losee, J. (2001). A Historical Introduction to the Philosophy of Science. Fourth Edition. Oxford University Press.
19
20. Mannheim, K. (1946). Ideology and Utopia. an Introduction to the Sociology of Knowledge. London: Kegan Paul.
20
21. Niiniluoto, I. (2001). Futures Studies: Science Or Art?. Futures. 33(5).
21
22. Olsen, J. K. B.; S. A. Pederson. & V. F. Hendricks, Eds. (2009). A Companion to the Philosophy of Technology. Blackwell Publishing Ltd.
22
23. Parry, R. (2014). Episteme and Techne. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved (https: //plato-stanford-edu.ludwig.lub.lu.se/archives/fall2014/entries/episteme-techne/).
23
24. Poli, R. (2012). Steps Toward an Explicit Ontology of the Future. Journal of Futures Studies. 16(1).
24
25. Stanford, K. (2016). Underdetermination of Scientific Theory First. The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Retrieved (https: //plato.stanford.edu/archives/spr2016/entries/scientific-underdetermination/).
25
26. Steup, M. (2005). Epistemology. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2017 Edition).
26
27. Tapio, P. & O. Hietanen. (2002). Epistemology and Public Policy: Using a New Typology to Analyse the Paradigm Shift in Finnish Transport Futures Studies. Futures. 34(7).
27
28. The Economist Intelligence Unit. (2016). Democracy Index 2016: Revenge of the ‘Deplorables. The Economist. NO. 71.
28
29. Voros, J. (2007). On the Philosophical Foundations of Futures Research. In Knowing Tomorrow?: How Science Deals with the Future. Eburon.
29
30. Voros, J. (2008). Integral Futures: an Approach to Futures Inquiry. Futures. 40(2).
30
31. Woolgar, S. (1991). The Turn to Technology in Social Studies of Science. Science, Technology, & Human Values. 16(1).
31
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی والدین و نوجوانان با توجه به فنّاوریهای جدید
نویسندگان تلاش کردهاند با استفاده از بینش نظری و تحلیلی «گیدنزی ـ کاستلزی» درباره تغییرات عصر جدید و اقتضائات جامعه اطلاعاتی و اتخاذ مطالعهای اکتشافی، مسائل اجتماعی نوظهور در روابط نظارتی میان والدین و فرزندان را از نگاه کنشگران درگیر با موضوع شناسایی کنند. تکنیک پژوهش مصاحبههای نیمهساختاریافته بوده است. در این راستا، با 120 نوجوان و 20 نفر از مادران و پدران در شهر تهران براساس نمونهگیری هدفمند و تیپیک مصاحبه شده است. تحلیل توصیفی ـ تفسیری براساس فرآیند کدگذاری، الگویابی و سنخیابی انجام شده است. محورهای کلی برخی از مهمترین دستاوردها و نتایج مقاله عبارتاند از: 1. سنخشناسی محدودیتها و قواعد نظارتی؛ 2. سنخشناسی نوجوانان براساس مواجهه با نظارتها؛ 3. مسائل مربوط به حریم شخصی و قدرت مهار نوجوانان؛ 4. شکلگیری مسائل و استراتژیهای جدید در خرید فنّاوریها و 5. ملاحظات و چالشهای جدید والدین. در مجموع، بهنظر میرسد که نوعی اخلاق خانواده ـ بنیان در زمینه مواجهه با فنّاوریها در حال شکل گرفتن است؛ بهطوریکه بهرغم پارهای از مسائل و چالشها، ایدئولوژی والد ـ فرزندی سبب احیا و تداوم برخی حریمهای اخلاقی و روابط نظارتی میشود. در این باره، پنج سنخ از خانواده شناسایی و معرفی شدهاند.
http://www.jsfc.ir/article_100945_91cc99c5b5a532d9682e3acd19c1c444.pdf
2020-02-20
71
102
10.22034/jsfc.2020.100945
مسئله اجتماعی
فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی
نظارت
والدین
فرزندان نوجوان
ایمان
عرفانمنش
iman.erfanmanesh@gmail.com
1
دکتری تخصصی جامعهشناسی فرهنگی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
سهیلا
صادقی فسایی
ssadeghi@ut.ac.ir
2
دانشیار گروه جامعهشناسی دانشگاه تهران
AUTHOR
1. بیات، قدسی و محمود شهابی. (1391). شبکههای اجتماعی مجازی و کاربران جوان؛ از تداوم زندگی واقعی تا تجربه جهانوطنی. مجلس و راهبرد. شماره 69.
1
2. پایش جامعه اطلاعاتی ایران. (1393). تهران: سازمان فنّاوری اطلاعات ایران.
2
3. خلیلیآذر، هایده. (1392). شناخت ویژگیهای شبکههای اجتماعی و تأثیرات آنها بر روابط بین فردی نوجوانان. پژوهشهای ارتباطی. شماره 75.
3
4. داتن، ویلیام. (1384). دگرگونیهای اجتماعی در یک جامعه اطلاعاتی. محمد توکل و ابراهیم کاظمیپور. تهران: کمیسیون ملی یونسکو.
4
5. سعدیپور، اسماعیل. (1392). بررسی اثرات اینترنت بر خانوادههای دارای فرزند نوجوان. پژوهشهای ارتباطی. شماره 76.
5
6. صادقیفسایی، سهیلا و ایمان عرفانمنش. (1394). مبانی روششناختی روش پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی. راهبرد فرهنگ. شماره 29.
6
7. عبداللهیان، حمید و حسین حسنی. (1395). شبکههای اجتماعی و چالشهای آن برای نظام خانواده در ایران: مطالعه عضویت زوجین در فیس بوک و مسائل و پیامدهای اجتماعی بر حریم خانواده. بررسی مسائل اجتماعی ایران. شماره 1.
7
8. عرفانمنش، ایمان. (1396). مناسبات قدرت میان والدین و فرزندان با توجه به نقش و تأثیر فنّاوریهای ارتباطی و اطلاعاتی (ICTS). رساله دکتری تخصصی جامعهشناسی فرهنگی. تهران: دانشگاه تهران.
8
9. کاستلز، مانوئل و مارتین اینس. (1384). گفتوگوهایی با مانوئل کاستلز. حسن چاوشیان و لیلا جوافشانی. تهران: نی.
9
10. کاستلز، مانوئل. (1385). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، جلدهای 1، 2 و 3. احد علیقلیان و افشین خاکباز. تهران: طرح نو.
10
11. کاستلز، مانوئل. (1393). قدرت ارتباطات. حسین بصیریان جهرمی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
11
12. گیدنز، آنتونی. (1392). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ناصر موفقیان. تهران: نی.
12
13. محسنی، منوچهر. (1380). جامعهشناسی جامعه اطلاعاتی. تهران: دیدار.
13
14. معمار، ثریا و فاطمه قربانی. (1392). تجارب زیسته والدین دانشآموزان دختر متوسطه در خصوص آسیبهای فرهنگی اینترنت. پژوهشهای ارتباطی. شماره 3.
14
15. وبستر، فرانک. (1390). نظریههای جامعه اطلاعات. اسماعیل قدیمی. تهران: امیرکبیر.
15
16. Best, S. J. B. S. & Krueger. (2006). Online Interactions & Social Capital: Distinguishing between New Existing Ties. Social Science Computer Review. 24(4).
16
17. Buckingham, D. (2008). Youth, Identity & Digital Media. Cambridge: MIT.
17
18. Castells, M.; M. Fernández-Ardèvol; J. Linchuan Qiu. & A. Sey. (2007). Mobile Communication & Society: A Global Perspective. US: MIT.
18
19. Choi, Y. S. & L. Ross. (2006). Policy & Power: The Impact of the Internet on the Younger Generation in South Korea. Social Policy & Society. 5(3).
19
20. Horst, H. A. (2008). Families. In: Mizuko, I. & et al. Hanging Out, Messing Around, Geeking Out: Kids Living & Learning with New Media. Boston: MIT, pp149-194.
20
21. Jordan, T. (2001). Cyberpower: The Culture & Politics of Cyberspace & the Internet. London: Routledge.
21
22. Kiesler, S.; B. Zdaniuk; V. Lundmark. & R. Kraut. (2000). Troubles with the Internet: The Dynamics of Help at Home. Human-Computer Interaction. No. 15.
22
23. Ling, R. (2004). The Mobile Connection: The Cell Phone’s Impact on Society. San Francisco: Morgan Kaufman.
23
24. McQuail, D. (2006). McQuail’s Mass Communication Theory. London: Sage.
24
25. Nood, D. & J. Attema. (2006). Second Life: The Second Life of Virtual Reality. Translated by S. Van Everdingen. The Netherlands: EPN Online Publications. (http://www.ecp.nl/sites/default/files/EPN_report_The_Second_Life_of_Virtual_Reality_-_2006_October. pdf).
25
26. Patton, M. (1990). Qualitative Evaluation & Research Methods. CA: Sage.
26
27. Watne, T. & A. Lobo & L. Brennan. (2011). Children as Agents of Secondary Socialisation for Their Parents. Young Consumers. 12(4).
27
28. Zinn, M. B. & D. S. Eitzen. (1990). Diversity in Families. New York: Harper & Row.
28
29. https://amar.org.ir.
29
30. http://atlas.tehran.ir.
30
31. http://mis.ito.gov.ir/monitoring-information-society.
31
32. http://mis.ito.gov.ir/web/guest/fava-development.
32
33. http://mis.ito.gov.ir/web/guest/fava-development?p=tehran.
33
34. http://tmicto.tehran.ir/Portals/0/Document/Amarname/AmarShahr93/index.html.
34
35. http://www.mehrnews.com/news/3660628.
35
ORIGINAL_ARTICLE
سنخشناسی گفتمانهای سینمای دینی پس از انقلاب اسلامی ایران
پس از انقلاب اسلامی، یکی از حوزههایی که در ساحت فرهنگی دچار تحول جدّی شد، نهاد سینما بود. سینما از آغاز انقلاب چونان ابزاری فرهنگی مورد توجه شایان بوده تا از آن بهعنوان وسیلهای برای ترویج دین استفاده گردد. در این پژوهش با مطالعه 44 نمونه از آثار سینمای دینی پس از انقلاب با روش تحلیلِ گفتمان و نشانهشناسی گفتمانی تلاش شده است تا به این سؤالات پاسخ داده شود که گفتمانهای سینمای دینی پس از انقلاب کداماند و چه صورتبندی و زمینهمندی گفتمانی دارند. نتایج این مطالعه نشان میدهد پس از انقلاب اسلامی متون سینمایی در گفتمانهای پنجگانهیِ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، شهرگریزی و روستاگرایی، فردیت خواهی، تساهُل و تکثرگرایی و بازگشت جای میگیرند. این گفتمانها بهترتیب سوژه مطلوب خود با عنوان سوژه قدسی انقلابی، مکان معنا، فردیتخواه، تساهلگرا و مؤمنِ مُصلحِ مُکلف را آفریدهاند. نتایج این مطالعه همچنین مؤید آن است که ستیزهایِ معنایی گفتمان دینداری تساهل و تکثرگرا و گفتمان فردیتخواهی با گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و گفتمان بازگشت، محسوس و هویدا است. همچنین بین گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، شهرگریزی و روستاگرایی و بازگشت همپوشانیهایی از حیث دالهای مشترک موجود است.
http://www.jsfc.ir/article_91497_a682e2eb6aff868bf6eabdb6ea7e51e0.pdf
2020-02-20
103
147
10.22034/jsfc.2020.91497
گفتمان
سینمای دینی
گفتمان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
گفتمان شهرگریزی و روستاگرایی
گفتمان فردیتمحور
گفتمان تساهُل و تکثرگرایی و گفتمان بازگشت
آرش
حسنپور
arash.hasanpour@gmail.com
1
دانشجوی دکتری جامعهشناسی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
وحید
قاسمی
v.ghasemi@ltr.ui.ac.ir
2
دانشیار علوم اجتماعی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
احسان
آقابابایی
ehsan_aqababaee@yahoo.com
3
استادیار جامعهشناسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
محمد
رضایی
velashedi@gmail.com
4
استادیار جامعهشناسی دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
علی
ربانی
a.rabbani@ltr.ui.ac.ir
5
دانشیار جامعهشناسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
1. احمدی، ظهیر. (1395). آسیبشناسی رسانه سینما از منظر دینی و موعودگرایی؛ محتمل در عرفی شدن ایران از مسیر سینما؛ مطالعه موردی فیلم سینمایی طلا و مس. فصلنامه عصر آدینه. سال نهم. شماره 18.
1
2. اسدیشیاده، مریم. (۱۳۹۰). بررسی انواع دینداری زنان در شهرستان آمل، مقایسه دینداری دختران دهه ۶۰ با دینداری مادرانشان. پایاننامه کارشناسیارشد مطالعات فرهنگی. دانشگاه علم و فرهنگ.
2
3. افلاکی، سارا. (1395)، بررسی بازنمایی امر اخلاقی در سینمای ایران. پایاننامه کارشناسیارشد مطالعات جوانان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
3
4. بخشی، حامد و فاطمهسادات ایازی. (1394). بازنمایی دین در فیلمنامههای جشنواره فیلم دینی رویش. فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات. سال شانزدهم. شماره سیام.
4
5. بر، ویوین. (1395). در کتاب تحلیل گفتمان سیاسی؛ امر سیاسی بهمثابه یک برساخت گفتمانی. امیر رضاییپناه و سمیه شوکتی مقرب. انتشارات تیسا. چاپ اول.
5
6. بشیر، حسین. (1395). کاربرد تحلیل گفتمان در فهم منابع دینی. مجموعه فرهنگ هدایت. کتاب اول. دفتر تهران: نشر فرهنگ اسلامی. چاپ اول.
6
7. بهشتی، محمدعلی. (1392). تحلیل نشانهشناختی نحوه بازنمایی نمادهای مذهبی در سینمای ایران؛ مورد مطالعه: فیلمهای پرفروش دهه 80. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی. دانشگاه باقرالعلوم: دانشکده علوم اجتماعی.
7
8. پیرحیاتی، عصمت. (1392). بررسی ریشههای ظهور سینمای آرمانگرا در ایران پس از انقلاب 1360 تا 1369. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد پژوهش هنر. دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ.
8
9. تولی، محمدامین. (1392). تصویر تصوف در سینمای معناگرای ایران بعد از انقلاب اسلامی. پایاننامه کارشناسیارشد معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(ع).
9
10. جانستن، رابرتکی. (1383). معنویت در فیلم. فتاح محمدی. انتشارات بنیاد سینمای فارابی. چاپ اول.
10
11. حسینیپاکدهی. علیرضا؛ سیدرضا نقیبالسادات و محسن گودرزی. (1396). بازنمایی دین در سینمای پس از انقلاب، رابطه با زمینههای اجتماعی و دین رسانهای شده. جامعهشناسی هنر و ادبیات. دوره 8. شماره 3.
11
12. خرمدل، محمد. (1390). دین در سینمای دفاع مقدس؛ بررسی سینمای ابراهیم حاتمیکیا و رسول ملاقلیپور.. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد مطالعات فرهنگی. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی.
12
13. خلیلزاده مقدم، مریم و ابوالفضل صادقپور. (1391). بررسی قابلیتهای دینی در عرصه هنر سینما. همایش بینالمللی دین در آیینه هنر. دانشگاه آزاد اسلامی همدان.
13
14. خمینی، روحالله. (1379). صحیفه امام خمینی. جلد 21. انتشارات مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
14
15. راودراد، اعظم؛ مجید سلیمانی و رؤیا حکیمی. (1391). تحلیل بازنمایی گفتمانهای دینی در سینمای ایران مطالعه موردی فیلم کتاب قانون. مطالعات و تحقیقات اجتماعی. دوره اول. شماره اول.
15
16. راودراد، اعظم و مجید سلیمانی. (1391). بازنمایی گفتمان سنت اسلامی از تجربه دینی در سینمای ایران؛ تحلیل گفتمان فیلم زیر نور ماه. مجله جهانی رسانه. دوره پنجم. شماره 2.
16
17. رز، ژیلیان. (1394). روش و روششناسی تحلیل تصویر. سیدجمالالدین اکبرزاده جهرمی. با مقدمه دکتر محمدسعید ذکایی. انتشارات پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات. چاپ اول.
17
18. رستگارخالد، امیر و مهدی کاوه. (1391). بازنمایی سبک زندگی در سینمای دهه هشتاد. جامعهشناسی هنر و ادبیات. سال چهارم. شماره اول.
18
19. رسولی، محمدرضا و غزال بیبکآبادی. (1390). بررسی مؤلفههای سبک زندگی در فیلمهای سینمایی دهههای 60، 70 و 80 سینمای ایران. فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال هفتم. شماره 25.
19
20. زاهدی، تورج. (1384). نگاهی به سینمای معناگرای ایران. انتشارات بنیاد سینمای فارابی. چاپ اول.
20
21. سلطانی، سیدعلیاصغر و بنتالهدی بنایی. (1393). بررسی نشانهشناختی عناصر دینی در فیلم نشانهها اثر شیامالان. فصلنامه زبانپژوهی. سال ششم. شماره 12.
21
22. سرفراز، حسین. (1395). تحولات نشانهشناختی در دیالوگ میان دین و سینما؛ مطالعه موردی سینمای ایران پس از انقلاب. رساله دکتری علوم ارتباطات. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
22
23. سلیمانی، مجید. (1388). بازنمایی گفتمانهای تجربه دینی در سینمای ایران پس از انقلاب اسلامی. پایاننامه کارشناسیارشد مطالعات فرهنگی و رسانه دانشگاه تهران.
23
24. شریعتی، سارا و وحید شالچی. (1388). بازنمایی امر اخلاقی در سینمای پر مخاطب ایران، از سگکشی تا آتشبس. فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال پنجم. شماره 15.
24
25. علامی، زهره. (1392). بازنمایی عرفانهای نوظهور در سینما. پایاننامه مقطع کارشناسیارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
25
26. علمالهدی، سیدعبدالرسول. (1390). کاوشی نظری در رابطه دین و رسانه برای دستیابی به رسانه دینی. فصلنامه دین و رسانه. شماره 3. .
26
27. عموری، عباس. (1392). اسطوره بازگشت به مردم: خوانشی بینامتنی از سه فیلم سینمایی دینی (زیر نور ماه، مارمولک و طلا و مس). پایاننامه مقطع کارشناسیارشد مطالعات فرهنگی و رسانه. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
27
28. فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. پیران و دیگران. مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها. تهران.
28
29. فقیهی، سیدحمید. (1395). سینمای تراز انقلاب اسلامی با رویکردی انتقادی به عملکرد سینما در حوزه سیاست و ارائه الگوی مطلوب. رساله اخذ درجه دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب اسلامی. دانشگاه معارف اسلامی.
29
30. کتابی، محمود و مهدی گنجی. (1383). دین، سرمایه اجتماعی و توسعه اجتماعی و فرهنگی. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان. شماره 2.
30
31. کرس، گونتر و تئوون لیوون. (1395). خوانش تصاویر. دستور طراحی بصری. سجاد کبگانی. ویراستار فرزان سجودی. انتشاران هنر نو. چاپ اول.
31
32. کرمی، الهام و باقر ساروخانی. (1393). بررسی جامعهشناختی سبک زندگی در فیلمهای سینمایی بعد از انقلاب. جامعهپژوهی فرهنگی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال پنجم. شماره اول.
32
33. کشانی، اصغر. (1383). سینمای دینی پس از پیروزی انقلاب اسلامی (1380-1358). انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. چاپ اول.
33
34. ماهانی، مریم. (1391). بازنمایی فرد مذهبی در سینمای ایران. پایاننامه کارشناسیارشد مطالعات فرهنگی و رسانه. دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
34
35. مجله امید انقلاب. (1388). جهاد عارفانه. پیرامون عرفان امام خمینی. شماره 399 و 400.
35
36. محمدنجار، فاطمه. (1390). بررسی ارزشهای دینی در سینمای ایران. مطالعه موردی: تحلیل بینامتنی سینمای دینی در ایران. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد پژوهش هنر. گروه پژوهش هنر. دانشکده هنر و معماری. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
36
37. مرشدیزاد، علی؛ عباس کشاورز شکری و صالح زمانی. (1391). بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب اسلامی. فصلنامه مطالعات فرهنگ و ارتباطات. سال سیزدهم. شماره 18.
37
38. مطهری، مرتضی. (1377). سیری در سیره نبوی. چاپ بیستم. تهران: انتشارات صدرا.
38
39. موحدی، محمدباقر و حسین حیدری. (1390). بازنمایی دین در سینمای ایران: تحلیل کیفی فیلم سینمایی طلا و مس. فصلنامه دین و رسانه. شماره چهارم.
39
40. مهدییار، محمدهادی. (1390). بررسی رابطه سینما و اخلاق از منظر اسلامی، مورد مطالعه: سینمای بعد از انقلاب اسلامی. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد مدرسی معارف اسلامی. گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده معارف. دانشگاه باقرالعلوم.
40
41. میرفخرایی، تژا و احسان رحیمزاده. (1391). بازنمایی ارزشها و هنجارها در فیلمهای پرفروش دهه هشتاد سینمای ایران. فصلنامه فرهنگ و ارتباطات. سال دوم. شماره 6.
41
42. میرزایی، حسین و علیرضا خیراللهی. (1394). بررسی انتقادی سینمای روستایی پس از انقلاب در ایران. فصلنامه انجمن مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال یازدهم. شماره 41.
42
43. نادری، احمد؛ مجید سلیمانی و علی اسکندری. (1393). تحلیل بازنمایی روحانیت در سینمای ایران مطالعه موردی؛ تحلیل گفتمان فیلم طلا و مس. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. دوره 3. شماره 3.
43
44. نوروزنژاد، محمدصالح. (1389). جستاری در سینما و اخلاق اسلامی. پایاننامه اخذ درجه کارشناسیارشد سینما. دانشکده سینما و تئاتر. دانشگاه هنر تهران.
44
45. هاشمی، محمدساجد و میثم فرخی. (1394). بازنمایی نگرش مردم به روحانیت. فصلنامه رسانه و فرهنگ. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سال پنجم. شماره اول.
45
46. همیلتون، ملکم. (1390). جامعهشناسی دین. محسن ثلاثی. تهران: انتشارات ثالث. چاپ سوم.
46
47. Khiabani, G. (2010). Iranian Media The Paradox of Modernity. New York: Published by Routledge.
47
48. Naficy, H. (2012). A Social History of Iranian Cinema. Durham and London: Published by Duke University Press.
48
49. Wang, J. (2014). Criticising Images: Critical Discourse Analysis of Visual Semiosis in Picture News. Critical Arts: South-North Cultural and Media Studies. 28: 2.
49
ORIGINAL_ARTICLE
روانشناسی وحدتمدار: رویکردی بومی درتبیین ساختار روانوحدانی انسان
روانشناسی وحدتمدار با اتکا به نگرش وحدت انسان و جهان، با برداشتی متمایز از فلسفه وجودی و پدیدارشناسی، نظام منسجمی از مفاهیم روانشناسی ارائه میکند که او را از دیگر مکاتب روانشناسی بهویژه روانشناسی انسانگرا و رفتاری و تحلیلی فروید متمایز میسازد. هدف مقاله حاضر، تدوین رویکرد روانشناسی بومی مبتنی بر جهانبینی وحدت است که شالوده نظام فکری، دینی و فرهنگی شرق را در تقابل با رویکردهای روانشناسی مبتنی بر فلسفه پدیدارشناسی شکل میدهد. این مقاله با طرح ماهیت وحدانی انسان بر اصالتهای فطری روانشناختی مبتنی بر وحدت و معناداری و غایتمداری ذاتی انسان تأکید دارد و بدین ترتیب در تبیین مؤلفههای روانشناختی، مفروضات ساختاریای ایجاد میکند که آن را از مکاتب روانشناسی پدیدارشناختی و انسانگرا کاملاً متمایز میسازد. از آنجا که در این رویکرد آغاز و جهت و غایت وحدانی برای ماهیت انسان توصیف میشود این نظریه میتواند ایده معنایی غایتگرایانه را در روانشناسی توسعه دهد.
http://www.jsfc.ir/article_100937_0da034c34d873b9769d23e4ab3c9a738.pdf
2020-02-20
149
170
10.22034/jsfc.2020.100937
روانشناسی وحدت مدار
رویکرد بومی
نگرش وحدانی
معناگرایی
علی
زادهمحمدی
dr.zadeh@gmail.com
1
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2. اسپینوزا، باروخ. (1364). اخلاق. محسن جهانگیری. تهران: انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
2
3. استیس، والتر. ت. (1375). عرفان و فلسفه. بهاءالدین خرمشاهی. تهران: انتشارات سروش.
3
4. اصفهانی، هاتف. (1377). دیوان هاتف اصفهانی. تصحیح حسن وحید دستگردی. مقدمه عباس اقبال آشتیانی. تهران: انتشارات نگار.
4
5. اعوانی، غلامرضا. (۱۳۷۵). حکمت و هنر معنوی. تهران: انتشارات گروس.
5
6. پروچاسکا، جیمز و جان نورکراس. (1381). نظریههای رواندرمانی. یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات رشد.
6
7. بورکهارت، تیتوس. (۱۳۶۵). هنر اسلامی. مسعود رجبنیا. تهران: انتشارات سروش.
7
8. پاکدل، مسعود. (1392). وحدت وجود و بازتاب آن در منطق الطیر. فصلنامه تخصصی عرفان اسلامی. شماره 9.
8
9. جامی، عبدالرحمن. (1380). نقد الفصوص و شرح نقش الفصوص. تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
9
10. حاتمی، محمدرضا. (1389). روانشناسی و ارتباط ریشهای با فلسفه. مجله معرفت. اسفند. شماره 12. پیاپی. 75.
10
11. حافظ، خواجه شمسالدین محمد. (1383). دیوان حافظ. تصحیح محمد قزوینی. قاسم غنی. تهران: انتشارات کتاب سرای نیک.
11
12. زادهمحمدی، علی. (1395). مکتب روانشناسی وحدتمدار. تهران: نشر قطره.
12
13. زادهمحمدی، علی. (1397). بررسی تطبیقی روانشناسی وحدتمدار و روانشناسی وجودی: تقابل دو رویکرد معناگرای ـ فطرینگر و پدیدارگرا. نشریه روانشناسی فرهنگی. سال دوم. شماره ۱.
13
14. سالمن، رابرت. سی. و کتلین هیگینز. (1387). شور خرد. کیوان قبادیان. انتشارات اختران.
14
15. سیاسی، علیاکبر. (1389). مکاتب روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15
16. شاملو، سعید. (1390). مکتبها و نظریهها در روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد.
16
17. شولتز، دوانپی و سیدنیالن شولتز. (1382). نظریههای شخصیت. شهرام محمدخانی. تهران: نشر اسپند هنر.
17
18. شولتز، دوانپی و سیدنیالن شولتز. (1395). تاریخ روانشناسی نوین. علیاکبر سیف و حسن پاشاشریفی. تهران: انتشارات دوران.
18
19. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. (ملاصدرا) (1389). حکمت متعالیه در اسفار اربعه. محمد خواجوی. تهران: ناشر مولی.
19
20. عطار نیشابوری. (۱۳۸۷). منطقالطیر. بهتصحیح عزیزالله علیزاده. تهران: انتشارات فردوس.
20
21. غباریبناب، باقر. (1387). ضرورت و چالشهای اساسی در بومیسازی روانشناسی در کشور اسلامی ایران. کنگره علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
21
22. غزالی، محمد. (۱۳۶۱). مقدمه کیمیای سعادت. تهران: انتشارات بهجت.
22
23. فتحی، حسن و صدیقه موسیزاده. (1390). دیالکتیک هگل: سنتزی از دیالکتیک کانت در برابر دیالکتیک افلاطون. فصلنامه تاریخ فلسفه. تابستان. سال 2. شماره 1.
23
24. فرانکل، ویکتور امیل. (1381). انسان در جستوجوی معنای غایی. احمد صبوری و عباس شمیم. تهران: انتشارات صدا/ قصیده.
24
25. فیست، گرگوری و جس فیست. (1389). نظریههای شخصیت. یحیی سیدمحمدی. تهران: انتشارات روان.
25
26. فیض کاشانی، ملامحسن. ( 1389). کلمات مکنونه. رضا جلیلی. قم: انتشارات مستجار
26
27. کاکایی، قاسم. (1389). وحدت وجود به روایت ابنعربی و مایستر اکهارت. تهران: انتشارات هرمس.
27
28. کوی، لوتان. (1395). آموزش و پرورش تطبیقی. محمد یمنی. تهران: انتشارات سمت.
28
29. مدرس مطلق، محمدعلی. (1379). رساله در وحدت وجود. تهران: نشر پرستش.
29
30. مولر، فرناند لوسین. (1367). تاریخ روانشناسی جلد اول. علیمحمد کاردان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
30
31. مولوی، جلالالدین. (1367). کلیات دیوان شمس. بدیعالزمان فروزانفر. تهران: انتشارات امیر کبیر.
31
32. نصر، سید حسین و محمدسعید حناییکاشانی. (1374). هنر و معنویت اسلامی. فصلنامه هنر. شماره 28.
32
33. نمازی اصفهانی، محمود. (1383). علیت و وحدت وجود از دیدگاه ملاصدرا. تهران: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
33
34. وست، ویلیام. (1383). رواندرمانی و معنویت. شهریار شهیدی و سلطانعلی شیرافکن. تهران: انتشارات رشد.
34
35. یالوم، اروین. (1390). رواندرمانی اگزیستانسیال. سپیده حبیب. تهران: نشر نی.
35
36. Amram, J. Y. (2005). Intelligence Beyond IQ: the Contribution of Emotional and Spiritual Intelligences to Effective Business Leadership. Institute of Transpersonal Psychology and Social Psychology
36
37. Bugental, James F. T. (1967). Challenges of Humanistic Psychology. New York: Mcgraw-Hill.
37
38. Gorsuch, R. L. (1988). Psychology of Religion. Annual Review of Psychology. No. 39.
38
39. Johnson, P. (1999). Organizational Benefites of Hawing Emotionalty Intellegent Managcrs and Employees. The Jourhal of Work Place Learning.
39
40. Pardini, D.; T. Plante; A. Sherman. & J. Stump. (2000). Religious Faith and Spirituality in Substance Abuse Recovery: Determining the Mental Health Benefits. Journal of Substance Abuse Treatment. No. 19.
40
41. Vaughan, F. (2002). What Is Spiritual Intelligence?. Journal of Humanistic Psychology. 42(2).
41
42. Wigglesworth, C. (2004). Spiritual Intelligence and Why It Matters. www.consciouspursuits.com.
42
43. Zohar, D. & I. Marshall. (2000). SI: Spiritual Intelligence, the Ultimate Intelligence. London: Bloomsburg.
43
ORIGINAL_ARTICLE
شناسایی نشانگرهای برنامهریزی فرهنگی در شهرهای ایران؛ بازنمایی نقش طراحی شهری در برنامهریزی فرهنگی
افزایش جمعیت و تمایل مردم به سکونت در شهرها، منجر به ظهور گونههای متنوعی از شهرنشینی در سالهای اخیر شده است. ساکنان شهرها، امروزه نه بهدلیل تناسبات فرهنگی و اجتماعی، بلکه با هدف استفاده از تسهیلات و خدمات شهری دور یکدیگر جمع شدهاند. همین دلیل سبب قرارگیری گروههای مختلف فرهنگی و اجتماعی در کنار همدیگر، صرفاً بهجهت برخورداری از خدمات و فارغ از تناسبات فرهنگی گردیده و فرهنگ شهروندان را تحتالشعاع قرار داده است. بهمنظور توقف این روند، یکی از اهداف اصلی برنامهریزی شهری و برنامهریزی فرهنگی، تمرکز بر ارتقای فرهنگی شهرها و دستیابی به پایداری فرهنگی، تنوع فرهنگی و هویت و شخصیت فرهنگی شناخته میشود. هدف این مقاله، ارائه و اولویتبندی شاخصهای برنامهریزی فرهنگی در شهرهای ایران در راستای رسیدن به پایداری با تأکید بر بعد فرهنگی در ساختار مفهوم پایداری است. این مقاله که در گروه مقالات توصیفی ـ تحلیلی است، با استفاده از روش مطالعه اسنادی و تحلیل محتوا، شاخصهای برنامهریزی فرهنگی را استخراج و اولویتبندی کرده است. در گام بعدی پس از استخراج شاخصها و بهمنظور اولویتبندی آنها، وزندهی به شاخصها به روش «وزندهی نوسانی» توسط گروه متخصصان صورتگرفته است. نتایج حاصله نشان میدهد که شاخصهای «درصد هزینههای اقلام فرهنگی در مجموع هزینههای خانوار»، «درصد درآمدهای خانوار از مشاغل فرهنگی»، «میزان استفاده از سمبلها و نمادها در شهر» و « تعداد شخصیتهای فرهیخته و شناختهشده در شهر» از مهمترین شاخصهای تحقق برنامهریزی فرهنگی در شهرهای ایران بهشمار میروند که همین امر خود نشانگر آن است که تا چه میزان، طراحی شهری بر برنامهریزی فرهنگی شهرها مؤثر است و پرداختن به امر برنامهریزی فرهنگی، صرفاً امری برنامهریزانه نبوده و حوزه طراحی شهری را نیز در بر میگیرد.
http://www.jsfc.ir/article_89691_15766a93cb97ffbd8332dd047a0bc9d3.pdf
2020-02-20
171
193
10.22034/jsfc.2020.89691
پایداری
برنامهریزی فرهنگی
برنامهریزی شهری
طراحی شهری
شهرهای ایران
نگین
حجتی
ne.ho1370@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری شهرسازی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران
LEAD_AUTHOR
مرجانالسادات
نعمتی مهر
m_nematimehr@sbu.ac.ir
2
دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی تهران
AUTHOR
1. ایوانز، گریم. (1381). برنامهریزی فرهنگی: مفهومی هنوز مبهم. پرویز اجلالی. ماهنامه فرهنگ عمومی. شماره33.
1
2. بنتلی، ای.ین. (1382). محیطهای پاسخده: کتابی راهنما برای طراحان. مصطفی بهزادفر. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
2
3. حجتی، نگین و مرجانالسادات نعمتیمهر. (1396). کاربست برنامهریزی فرهنگی در شهر جدید هشتگرد. فصلنامه علمی پژوهشی صفه. دوره 27. شماره 77.
3
4. دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی. (1389). شاخصﻫﺎی راﻫﺒﺮدی، اﺑﻌﺎد و ﻣﺆﻟﻔﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ. ﻛﺎرﮔﺮوه ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ. تهران: انتشارات شورایعالی انقلاب فرهنگی.
4
5. دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی. (1392). نقشه مهندسی فرهنگی کشور. تهران: انتشارات شورایعالی انقلاب فرهنگی.
5
6. رضایی خبوشان، رضا و مرجانالسادات نعمتیمهر. (1394). سنجش کیفیت محیط مسکونی در برنامه مسکن مهر براساس نشانگرهای کیفیت زندگی (نمونه پژوهش: مسکن مهر شهر جدید پردیس). فصلنامه علمی پژوهشی صفه. دوره 25. شماره 69.
6
7. فریدمن، آوی. (1396). بنیان محلههای پایدار. مرجانالسادات نعمتیمهر و امیر یدالهپور. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
7
8. لینچ، کوین. (1395). تئوری شکل شهر. سیدحسین بحرینی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
8
9. یانگ، گرگ. (1392). شکلدهی جدید برنامهریزی از طریق فرهنگ. عینالله کشاورز. تهران: انتشارات تیسا.
9
10. Axelsson, R.; P. Angelstam; E. Degerman; S. Teitelbaum; K. Andersson; M. Elbakidze & M. K. Drotz. (2013). Social and Cultural Sustainability: Criteria, Indicators, Verifier Variables for Measurement and Maps for Visualization to Support Planning. AMBIO. 42(2). Available at https://doi.org/10.1007/s13280-012-0376-0.
10
11. Boulder City Council. (2015). Community Cultural Plan City of Boulder. Office of Arts + Culture. Colorado.
11
12. Columbia Basin Rural Development Institute. (2013). Cultural Indicators Literature Review. Developing the Columbia Basin Rural Development Institute’s Cultural Research Pillar. Selkirk Collage.
12
13. Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism. England: Streetwise Press.
13
14. Deng, F. M. (1995). War of Visions: Conflict of Identities in the Sudan. Washington, DC: The Brookings Institution.
14
15. Dreeszen, C. A. (1994). Reimagining Community: Community Arts and Cultural Planning in America (Unpublished Doctoral Dissertation). University of Massachusetts Amherst. Available from Proquest. AAI9510463.
15
16. Duxbury, N. & S. M. Jeannotte. (2012). Including Culture in Sustainability: an Assessment of Canada’s Integrated Community Sustainability Plans. International Journal of Urban Sustainable Development. Vol 4. Issue 1.
16
17. Duxbury, N. & E. Gillete. (2007). Culture as a Key Dimension of Sustainability: Exploring Concepts, Themes, and Models, Vancouver, Centre of Expertise on Culture and Communities. Ca: Simon Fraser University.
17
18. Hawkes, J. (2001). The Fourth Pillar of Sustainability: Culture’s Essential Role in Public Planning. Melbourne: Common Ground Publishing.
18
19. International Institute for Sustainable Development (IISD). (1997). City of Winnipeg Quality of Life Indicators. Available at https://www.iisd.org/library/city-winnipeg-quality-life-indicators.
19
20. Maslow, A. (1971). The Farthest Reaches of Human Nature. New York: Viking.
20
21. Mercer, C. (2006). Cultural Planning for Urban Development and Creative Cities. Unpublished Paper Based on Various Previously Published Articles and Chapters and Prepared for a 2006 Shanghai Conference on Creative Cities.
21
22. Ministry for Culture and Heritage. (2009). Cultural Indicators for New Zealand. Tatauranga Aotearoa Wellington, New Zealand: Ministry for Culture and Heritage.
22
23. Roseland, M. (2005). Towards Sustainable Communities: Resources for Citizens and Their Governments, Gabriola Island, BC: New Society Publishers.
23
24. Scott, K. (2010). Community Vitality, A Report of the Canadian Index of Wellbeing. ON: Canadian Index of Wellbeing and University of Waterloo.
24
25. Spencer, O. H. (2012). What is Culture? A Compilation of Quotations. Warwick UK: GlobalPAD/ University of Warwick.
25
26. Vallance, S.; H. Perkins. & J. E. Dixon. (2011). What Is Social Sustainability? A Clarification of Concepts. Elsevier. (42)3.
26
27. United Cities and Local Governments (UCLG). (2006). Agenda 21 for Culture, Report 1: Local Policies for Cultural Diversity. Culture 2. Available: http://www.agenda21culture.net/index.php/46-official-documentation-all/reports-all/369-report-1-local-policies-for-cultural-diversity.
27
ORIGINAL_ARTICLE
عناصر انسانشناسی نظامسازی فقهی؛ با تأکید برآراء آیتالله سیدمحمد باقر صدر
نظامسازی بهمعنای شناسایی و طراحی الگوهای کلان و تنظیمکننده متغیرهای دخیل در یک شبکه ارتباطی است. ماهیت این موضوع، بهگونهای است که یک دانش خاص را نمیتوان متولی پرداختن به آن قرار داد، بلکه باید آن را موضوعی فرارشتهای دانست که دانشهای مختلف در یک آمیزش بین رشتهای میتوانند آن را محقق کنند. آیتالله سیدمحمدباقر صدر از جمله اندیشمندانی است که موضوع نظامسازی و کشف نظاموارههای جامعه انسانی را مطرح نموده و از دریچه دانش فقه به این مقوله پرداخته است. لذا در این نوشتار مبادی انسانشناسانه مؤثر در مؤلفههای فقهی نظامساز با تأکید بر آراء آیتالله سیدمحمدباقر صدر مورد بررسی قرار میگیرد تا تأثیر دانشهایی همچون کلام و فلسفه در تحلیلهای نهایی دانش فقه پیرامون موضوعاتی همچون جایگاه مردم در حکومت و نسبت آنها با ولیامر آشکار شود. نوآوری این نوشتار از اینجهت است که با توجه به قرائت نوین شهید صدر نسبت به «انسان شناسی» دینی، میتوان قرائتی از ابتناء نظامسازی فقهی بر مبادی انسانشناسانه و مقوله اعتباریات شریعت ارائه نمود. این فرآیند مجموعه معارف فلسفی، کلامی و فقهی را در خط سیر واحدی قرار میدهد که رویکرد انسانشناسانه مرتکز از آن اثرات مستقلی در تکون منطق نظری نظامسازی فقهی خواهد داشت.
http://www.jsfc.ir/article_100941_cce3840ea3357e1292f8878fe8609f74.pdf
2020-02-20
195
223
10.22034/jsfc.2020.100941
نظام سازی
فقه
انسان شناسی
اعتباریات
صدر
بهنام
طالبی طادی
b.talebi8268@gmail.com
1
دانشجوی دکتری دانشگاه عدالت
LEAD_AUTHOR
حسینعلی
سعدی
saadi@isu.ac.ir
2
دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق علیهالسلام
AUTHOR
محمد حسین
بیاتی
faghahat@gmail.com
3
استادیار دانشگاه عدالت تهران
AUTHOR
1. قرآن.
1
2. ابنبابویه، محمدبنعلى. (1395ق). کمالالدین و تمامالنعمه. تهران. چاپ دوم.
2
3. انصارى، مرتضى بنمحمدامین. (1428ق). فرائد الأصول. چاپ: نهم. قم: مجمعالفکر الاسلامی.
3
4. بجنوردى، سیدحسن بن آقابزرگ موسوى. (1419ق). القواعد الفقهیة. السیدحسن للبجنوردی. 7 جلد. قم: نشر الهادی.
4
5. پارسانیا، حمید. (1373). هستی و هبوط انسان در اسلام. قم: دفتر نشر معارف.
5
6. حسینی، سیدعلی. (1380). تحلیلی بر نظریههای مربوط به احکام حکومتی در فقه امامیه. رساله دکتری. دانشگاه امام صادقعلیهالسلام.
6
7. خمینی، مصطفی. (1418ق). تحریرات فی الأصول. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
7
8. سوزنچی، حسین. (1395). تقریر «حقیقت و نحوه اعتبار». فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا. سال پنجم. شماره 19.
8
9. شریعتی سبزواری، محمدباقر. (1381). تحریری بر اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه طباطبایی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
9
10. شریف مرتضی، علی بنحسین. (1411ق). الذخیره فی علم الکلام. به کوشش احمد حسینی. قم.
10
11. شیخ حرعاملى، محمدبنحسن، (1380). الجواهر السنیه فی الأحادیث القدسیه (کلیات حدیث قدسى). تهران. چاپ سوم.
11
12. شیخ مفید، محمدبنمحمد. (1413ق). اوائل المقالات. به کوشش ابراهیم انصاری. قم.
12
13. صدر، سید محمدباقر. (1424ق). اقتصادنا (الموسوعه الشهید الصدر ج3). قم: مرکز الابحاث و الدرسات التخصصیه للشهید الصدر.
13
14. صدر، سید محمدباقر. (1393). اسلام راهبر زندگی، مکتب اسلام و رسالت ما. قم: انتشارات دارالصدر (پژوهشگاه علمی تخصصی شهید صدر).
14
15. صدر، سید محمدباقر. (1410ق). الاسلام یقود الحیاة. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
15
16. صدر، سید محمدباقر. (1417ق). بحوث فی علم الأصول. تقریر سیدمحمود هاشمی شاهرودی. قم: مؤسسه دائرهالمعارف الفقه الاسلامی بر مذهب اهلالبیتعلیهم السلام.
16
17. صدر، سید محمدباقر. (1421ق). شرح الحلقه الثالثه. جلد 3. شرح: الشیخ ناجی طالب العاملی. بیروت: دارالهدان المیامین.
17
18. صدرالدین شیرازی، محمدبنابراهیم. (1360). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق از سیدجلالالدین آشتیانی. مشهد: المرکز الجامع للنشر.
18
19. صفاییحائری، علی. (1379). از معرفت دینی تا حکومت دینی. تهران: اطلاعات.
19
20. صفائیحائری، علی. (1383). نقدی بر فلسفه دین خدا در فلسفه هرمنوتیک کتاب و سنت. قم: لیلهالقدر.
20
21. طباطبایی، محمدحسین. (1372). اصول فلسفه و روش رئالیسم (مقدمه و پاورقی به قلم مرتضی مطهری). قم: انتشارات صدرا.
21
22. طباطبایی، محمدحسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
22
23. عدالتنژاد، سعید. (1384) اندر باب اجتهاد، درباره کارآمدی فقه اسلامی در دنیای امروز. تهران: طرح نو
23
24. قمى، علىبنابراهیم. (1404ق). تفسیر القمی. 2 جلد. قم: دارالکتاب. چاپ سوم.
24
25. کلینى، محمدبنیعقوب. (1407ق). الکافی. تهران. چاپ: چهارم.
25
26. لوزیک، دانیلن. (1394). نگرشی نو در تحلیل مسائل اجتماعی. تهران: نشر امیرکبیر.
26
27. مجتهدشبستری، محمد، (1375). هرمنوتیک، کتاب و سنت. تهران: طرح نو. چاپ دوم.
27
28. مدوز، دنلا اچ. (1392). تفکر سیستمی. عادل آذر و حامد فلاح تفتی. تهران: دانشگاه امام صادقعلیهالسلام.
28
29. مصلح، علیاصغر. (1392). ادراکات اعتباری علامه طباطبایی و فلسفه فرهنگ. تهران: روزگار نو.
29
30. مکدرموت، مارتین. (1363). اندیشههای کلامی شیخ مفید. احمد آرام. تهران.
30
31. نائینی، محمدحسین. (1356). اجودالتقریرات. تقریر ابوالقاسم خویی. قم: مطبعه العرفان.
31
32. یزدى، سیدمحمدکاظم طباطبایى. (1414ق). تکمله العروه الوثقى. 2 جلد. قم: کتابفروشى داوری.
32
33. یزدى، سیدمحمدکاظم طباطبایى. (1421ق). حاشیه المکاسب. 2 جلد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
33